كتابهاى او: (معانى الحروف- شرح حروف الجمل- جمله آلات العرب) منسوب به اوست، از شاگردانش (سيبويه- نضر بن شميل- مروج سدوسى) است.

(وفيات الاعيان- الفهرست- طبقات الادباء- اخبار النّحويين و اكثر مآخذ ديگر).

4- ابو بشر عمرو بن عثمان معروف به سيبويه كه علم نحو را از خليل، و سايرين آموخت و كتابش را با رعايت امانت اسلامى و ادبى به استادان خويش و اسناد دادن نظرات آنها بخودشان تنظيم نمود، در فصل روايات بيشتر به ابو زيد انصارى اعتماد داشته، اثر با ارزش او بنام- الكتاب، معروفست هر وقت كسى در حضور ابو العبّاس مبرّد مى‌خواست كتاب سيبويه را قرائت كند باو مى‌گفت: ركبت البحر: تو بر دريا سوار هستى، وفاتش 177 هجرى در فارس اتّفاق افتاد و خودش اهل بيضاء فارس است.

(معارف ابن قتيبه- مقدّمه تهذيب اللّغه- معجم الادباء- الفهرست- و فيات الاعيان حياة الحيوان دميرى- بغية الوعاة).

5- ابو زيد انصارى- سعيد بن اوس از اهالى بصره، استادش ابو عمرو بن علاء است او از دو رقيبش ابو عبيده و اصمعى در لغت شناسى برتر است، كتاب النّوادر فى اللّغه- او چندين بار به چاپ رسيده، متوفّى 215 هجرى است، در تدريس براى خشنودى خداى درس مى‌داد، نه از مردم و نه از خلفاء مزدى نمى‌گرفت، تدريسش در مسجد جامع بصره بود. (تاريخ بغداد- الفهرست- وفيات الاعيان- بغية الوعاة- و ساير مآخذ ادبى ديگر).

6- ابو عبيد قاسم بن سلام- پدرش برده‌اى بود رومى و در خدمت مردى از اهل هرات، ابو عبيد بسيار ديندار و با ورع بوده بيست و چند تأليف در باره معانى قرآن و حديث و غريب لغات دارد، او اوّلين كسى است كه در غريب حديث كتاب نوشته و عبد اللّه بن طاهر از آثارش كه موجود است (فضائل القرآن- كتاب الامثال- كتاب غريب الحديث) وفاتش 222 هجرى قمرى رخ داد.

(وفيات الاعيان- طبقات الادباء- بغية الوعاة- الفهرست- معجم الادباء- طبقات القراء).