آثارى در- نوادر- خلق انسان- داشته است كه تنها كتاب الجيم- او باقى است وفاتش 206 ه. (تاريخ بغداد- آداب اللّغه جرجى زيدان- وفيات الاعيان- معجم الادباء ياقوت- الفهرست- بغية الوعاة- مقدّمة تهذيب اللّغه).

10- محمّد بن سلام جمحى- عالم به شعر كه كتاب طبقات الشعراء او معروفست و چاپ هم شده بصورتهاى (چاپ ليدن و مصر و بيروت).

قديمى‌ترين كتاب، طبقات الشّعراء است، سيوطى در المزهر- و صاحب اغانى و قالى در كتاب اماليش به نوشته او استشهاد نموده‌اند، او شعراى جاهلى و اسلام را هر كدام به ده طبقه تقسيم نموده، وفاتش 232 هجرى. (الفهرست- تاريخ بغداد- بغية الوعاة، معجم اللادبا).

11- ابن ابى الخطّاب- صاحب كتاب جمهره اشعار العرب كه در اين كتاب با مقايسه ميان لغات قرآن و اقوال شعراء آنها را انتقاد نموده است و كتابش در قاهره چاپ شده بنام (نيل الارب فى قصائد العرب) و دو كتاب الامامة- التّوحيد- از او است و شايد صاحب الذّريعه كه دو كتاب اخير را باو نسبت داده مربوط به محمّد بن حسين ابى الخطّاب- باشد نه از او، وفاتش 170 هجرى. (الّذريعه حاج آقا بزرگ تهرانى- معجم المطبوعات- آداب اللّغه جرجى زيدان).

12- علىّ بن حمزه كسائى- مشهورترين نحويّون كوفه است اصلش از فارس است، استادانش رواسى، ابو جعفر- معاذ الهراء- هستند كسانى با خليل ملاقات داشته و از قاريان سبعه است در نزد برامكه مقرّب بوده و داستان زنبوريّه او با سيبويه و احتجاج سيبويه عليه او معروفست كه امين خليفه عبّاسى بخاطر اينكه كسائى معلّم او بود با اينكه چند شاهد، و عرب اصيل به سود سيبويه رأى دادند ولى امين با تعصّب، سيبويه را فرارى داد ...

كتاب معروف كسائى رساله‌اى در- لحن عامه است، امين و مأمون در گذاشتن كفش كسائى پيش پايش بر هم سبقت مى‌گرفتند و مى‌گفت هر كس از علوم عربى متبحّر شود در تمام علوم بهره‌مند شده است. وفاتش 189 ه كتابهاى او: (متشابه القرآن- المصادر- معانى القرآن- النّوادر- الوقف و الابتداء-) است.