زراعت است و خود مردم در دنيا همچون زارع و كشتكار و همچنين كيفيّت زراعتشان را ياد آور شدم.

روايت شده است:

«أصدق الأسماء الحَارِث‌».

يعنى با حقيقت‌ترين نامها نام زارع و كشاورز است.

و اين معنى بتصوّر مفهوم حاصل كردن و بدست آوردن محصولات از زراعت است.

و نيز روايت شده:

«احْرُثْ‌ فى دنياك لآخرتك»[1].

(در دنيا براى آخرتت زراعت كن).

بنابراين از تصوّر معنى آباد كردن، انجام عمل نيك در دنيا براى آخرت تصوّر ديگرى است در معنى واژه- حرث- كه آن تصوّر تشويق و وادار نمودن براى عمران و آبادى زمين در اثر زراعت است.

حَرَثْتُ‌ النّار- آتش را افروختم.

مِحْرَث‌- كفگيرى كه با آن آتش را بهم مى‌زنند.

احْرُثِ‌ القرآن- قرآن را زياد تلاوت كن.

حَرَثَ‌ ناقته- شترش را زياد راند.

معاويه بانصار گفت:

ما فعلت نواضحكم؟[2] قالوا حرثناها يوم بدر.

[1] يكى از لطائف و زيبائيهاى معانى ادبى همين تشبيهات است كه انسانها را از محسوس بمعقول مى‌رساند و انديشه آنها را از راه بديهيّات و آنچه را كه عموم مردم مى‌دانند و بهره‌مند مى‌شوند بسوى حقايق عقلى و فطرى توجّه مى‌دهد، حافظ در معنى ادبى دو بيت بالا مى‌گويد:

[2] ابن اثير در شرح عبارت بالا مى‌گويد: معاويه از شتران آبكش آنها پرسش مى‌كرد مى‌خواست با اين سؤال آنها را ملامت كند و بگويد و با كنايه تحقيرشان كند يعنى شما زارع بوديد زيرا انصار اهل زراعت و آبيارى با ستوران بودند آنها پاسخ كوبنده‌شان جنگ بدر را كه شكست ابو سفيان بود بيادش آوردند( اساس البلاغه زمخشرى 163/ لس 2/ 136).