حَرَجاً- يعنى با كفر و بى‌ايمانيش بدشوارى دچار شد زيرا كفر، و ناسپاسى بجان و خاطر انسان آرامش نمى‌دهد. چون كفر اعتقاد و باورى است بر اساس ظنّ و گمان، لذا گفته مى‌شود: ضيّق بالإسلام (در تنگنايش گذاشت) و اسلام بر او دشوار شد.

چنانكه خداى تعالى گويد: (خَتَمَ اللَّهُ عَلى‌ قُلُوبِهِمْ‌- 7/ بقره).

(فَلا يَكُنْ فِي صَدْرِكَ حَرَجٌ مِنْهُ‌- 2/ اعراف).

گفته شده فلان يكن- يا نهى است يا دعا و يا حكم و دستور، يعنى (چنان مباش، نباشد و نبايد باشد).

مانند آيه (أَ لَمْ نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَكَ‌- 10/ انشراح).

المُنْحَرِج‌ و المنحوب- يعنى كسيكه از اندوه و گناه دور شده است زيرا حوب حرج- اندوه و گناه است.

حرد

: الحَرْد يعنى سنخ و باز داشتن از تندى و خشم، خداى عزّ و جلّ گويد:

(وَ غَدَوْا عَلى‌ حَرْدٍ قادِرِينَ‌- 25/ قلم) يعنى صبحگاهان خود را براى ممانعت ديگران توانا يافتند.

نزل فلان‌ حَرِيداً- از آميزش قوم ممانعت نمود.

هو حَرِيد المحلّ- او منزوى است و مكانش جدا است.

حَارَدَتِ‌ السّنة- سالى كه باران و آبش كم است.

حَارَدَتِ‌ النّاقة- شير آن شتر كم و منقطع شد.