حرق الشّي‌ء- آن را با سوهان ريز ريز كرد، و از استعاره اين معنى عبارت زير است كه:

حَرْقُ‌ الناب- يعنى بهم سائيدن دندانهاى پيشين دهان از خشم كه صدايش شنيده شود.

حَرِقَ‌ الشّعر- مويش را كه بلند شده بود بريده و كوتاه كرد إِحْرَاق‌- آتش افروختن با شعله و آتش زدن چيزى، و از اين معنى اصطلاح زير استعاره شده است كه: أَحْرَقَنِي‌ بلومه- يعنى بسيار زياد مرا با سرزنشش اذيّت كرد.

حرك‌

: حَرَكَ‌ جنبيد خداى تعالى گويد: (لا تُحَرِّكْ‌ بِهِ لِسانَكَ‌[1] 16/ قيامه).

حَرَكَة- نقطه مقابل و ضدّ سكون و آرامش است كه بيشتر در باره اجسام بكار مى‌رود و در حقيقت حركت يعنى جابجائى اجسام و بسا كه عبارت تحرّك كذا در باره تغيير حالت چه از نظر زياد شدن يا كم شدن اجزاء چيزى بكار رود.

حرم‌

: حَرَام‌ يعنى ممنوع بودن از چيزى كه يا 1- بتكليف و قدرت الهى است، يا 2- براى منع قهرى و جبرى كه از نتيجه چيزى حاصل مى‌شود. و يا 3- از جهت منع عقلى يا شرعى و يا 4- از ناحيه كسى است كه فرمانش پذيرفته مى‌شود.

خداى تعالى گويد: (وَ حَرَّمْنا عَلَيْهِ الْمَراضِعَ‌- 12/ قصص) كه تحريمى است در

[1] اين آيه مربوط به سوره قيامت است كه دو تفسير در باره آن شده اوّل اينكه مورد خطاب پيامبر6 است كه لفظ قرآن در آن بكار رفته و حال اينكه هرگز پيامبر6 كه مظهر خلق عظيم و مورد تمجيد الهى است بچنين خطابى يعنى- حرف نزن، دهانت را ببند- مورد خطاب قرار نمى‌گيرد چون منافات با روش پيامبر دارد، اگر بآيات قبل و بعدش كه از سوره قيامت است توجّه شود مى‌بينيم مورد خطاب انسانى است كه مى‌خواهد در برابر اجراى عدالت، و صحنه‌هاى قيامت همچون روش ناپسند دنيائيش با تكذيب و حاشا كردن خود را تبرئه كند كه كارگزاران أعمال باو مى‌گويند- دهانت را ببند و هر چه از اعمالت در نامه عملت ثبت است آنرا بخوان( اقْرَأْ كِتابَكَ كَفى‌ بِنَفْسِكَ الْيَوْمَ عَلَيْكَ حَسِيباً- 14/ اسراء) كه بايستى از آن پيروى كند( فَإِذا قَرَأْناهُ فَاتَّبِعْ قُرْآنَهُ‌- 18/ قيامه) چون نامه اعمال و عملكردت را خوانديم آن را بپذير و گردن بنه.( در مجمع البيان اين نظر بطور زيبائى تفسير شده است ج 10 ص 397).