كمتر از آنكه بايست گرفته مى‌شود.

بنابراين إحسان بخشايشى است افزونتر و برتر از عدالت، پس قصد و اراده عدالت واجب است. و قصد و اراده إحسان- مستحبّ و اختيارى و لذا خداى تعالى گويد:

(وَ مَنْ‌ أَحْسَنُ‌ دِيناً مِمَّنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلَّهِ وَ هُوَ مُحْسِنٌ‌- 125/ نساء).

(چه كسى از نظر دين بالاتر و نيكوتر است از كسى كه اسلام آورد و روى خود بخدا نمود و إحسان كننده است).

(وَ أَداءٌ إِلَيْهِ بِإِحْسانٍ‌- 178/ بقره).

و لذا خداى تعالى پاداش و ثواب محسنين را بزرگ گردانيد و گفت:

(إِنَّ اللَّهَ لَمَعَ‌ الْمُحْسِنِينَ‌- 195/ بقره).

(إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ‌- 13/ مائده).

(ما عَلَى الْمُحْسِنِينَ مِنْ سَبِيلٍ‌- 91/ توبه).

(لِلَّذِينَ‌ أَحْسَنُوا فِي هذِهِ الدُّنْيا حَسَنَةٌ- 30/ نحل).

حشر

: حَشْر برانگيختن و بيرون آوردن گروه و جماعت از جايگاهشان و روانه كردن آنها از آنجا بسوى جنگ و يا نظير آن امور و كارها، روايت شده است كه:

«النّساء لا يُحْشَرْنَ‌».

يعنى: زنان براى جنگ خارج نمى‌شوند (امّا دفاع بر همه واجب است).

واژه حشر در باره انسان و غير انسان بكار مى‌رود مى‌گويند:

حَشَرَتِ‌ السّنة مال بنى فلان- يعنى قحطى و خشكسالى مال آنها را از ميان برد (بيشتر چهار پايانشان كه سرمايه آنهاست هلاك كرد).

واژه حشر جز در باره جماعت و گروه بكار نمى‌رود.

خداى تعالى گويد: (وَ ابْعَثْ فِي الْمَدائِنِ‌ حاشِرِينَ‌- 36/ شعراء) (وَ الطَّيْرَ مَحْشُورَةً- 19/ ص).

(وَ إِذَا الْوُحُوشُ‌ حُشِرَتْ‌- 5/ تكوير).

(لِأَوَّلِ‌ الْحَشْرِ ما ظَنَنْتُمْ أَنْ يَخْرُجُوا- 2/ حشر).