يعنى: در قيامت آنچه را كه در دلها بود
آشكار و جمع مىشود همانطور كه مغز از پوست جدا و جمع مىشود، يا مانند نتيجهاى
كه از حساب بدست مىآيد و ظاهر مىگردد، پنهانى دلها هم همينطور روشن مىشود.
و گفتهاند: حَصِيل- يعنى پوشيدهها و پنهانيهاى دل كه مانند تلخ دانهها و پوست و
شلتوك مخلوط برنج است.
حَصَلَ الفرس- يعنى آن اسب دلش از خوردن درد
گرفت.
حَوْصَلَة الطّير- چينهدان پرنده.
حصي
: الإحصاء، حساب كردن و بدست آوردن چيزى با مقدار،
و عدد، مىگويند:
أَحْصَيْتُ كذا- كه از واژه- حصا- است
يعنى آنرا با عدد و ارقام حساب كردم و بدست آوردم، بكار بردن لفظ- حصا- براى اينست
كه در گذشته به شمارش و حساب كردن ارقام اعتماد مىكردند همانطور كه ما در حساب
كردن به انگشتان دست تكيه مىكنيم و اعتماد داريم.
خداى تعالى گويد: (وَ
أَحْصى كُلَّ شَيْءٍ عَدَداً- 28/ جنّ).
يعنى همه چيز را حاصل كرده و بر آنها احاطه و تسلّط دارد.
[1] تمام حديث فوق چنين است« انّ للّه تعالى تسعه و تسعين اسما
من احصاها دخل الجّنّه» در باره اين حديث وجوهى ذكر شده است.
1- يعنى كسيكه نامهاى خداى تعالى را در دل و خاطرش نگهدارد و
بياد داشته باشد.
2- كسيكه نامهاى خداى را بياموزد و بآنها ايمان داشته باشد.
3- كسيكه آن نامها را از قرآن و سنّت استخراج كند.
4- كسيكه بعموم نامهاى خدا عمل كند مثلا بداند كه خداى سميع و
بصير است بنابر اين چشم و گوش خود را از هر چه كه جايز نيست نگه مىدارد و همينطور
ساير اسماء خدا.
5- و نيز گفتهاند يعنى كسيكه در ياد آورى نامهاى خداى تعالى
معنى آنها بخاطرش خطور مىكند و در مفاهيمشان مىانديشد در حاليكه شكوه خداوند را
با آن صفات بياد مىآورد و پاكى و قداست آن معانى را بنظر مىآورد و با شوق و رغبت
و شور و شيفتگى بآنها متمايل و شيفته و مجذوب معانى اسماء خداى مىشود پس همه
انسانهائى كه شرايط مذكور را دارند ببهشت داخل مىشوند.( مجمع البيان ج 1 ص 102).