بر آنها كشيده بود روشن، و ظاهر سازد و اين زمينه را حكومت ديالمه و سه برادران آل بويه (احمد- على- حسن) ايجاد نمودند خصوصا معزّ الدّوله كه عليه تعصّبات و له حكومت حقّه با مطيع نمودن حكّامى كه فرصت كمترين روش عقلانى بدانشمندان نمى‌دادند شكوه عظمت دانشگاه اسلامى را تجديد نمودند.

و بنا به نوشته- ابن اثير در الكامل فى التّاريخ- و سيوطى در تاريخ خلفاء:

«و فى سنة اثنتين و خمسين بعد الثّلاثمائة يوم عاشورا، الزم معز الدّوله النّاس بغلق الاسواق و منع الطّباخين من الطّبخ و نصبو القباب فى الاسواق و علقوا عليها المسوح و اخرجوا نساء منتشرات الشّعور يلطمن فى الشّواره و يقمن الماتم على الحسين (ع) و هذا اوّل يوم ينح عليه ببغداد و فى ثانى [ثماني‌] عشر ذى الحجّة منها عمل عيد غدير خم و ضرب الدّبادب».

(تاريخ الخلفاء 403- الكامل فى التّاريخ 4/ 350) يعنى در سال 352 روز عاشوراء معزّ الدّوله مردم را به بستن بازارها و خوددارى از طبخ غذاى عمومى و بر پاداشتن چادرها در بازارها و آويختن پارچه‌هاى سياه و بيرون آمدن زنان براى تعزيه‌دارى كه بر صورت خود مى‌زدند و بر پا داشتن عزادارى بر حسين (ع) ملزم نمود و اين نخستين روزى بود كه در بغداد نوحه سرائى مى‌نمودند و در روز عيد غدير خم نيز طبالها طبل مى‌نواختند.

الزام معزّ الدّوله در اقامه حمايت از سالار مكتب شهادت كه درس ايثارگرى براى واژگونى دستگاه ستم يزيد و تجديد آن خاطره را مى‌داد، در حقيقت برداشتن پرده‌هاى بيم و وحشت از چهره فطرت حقّ طلبانه مسلمين و انسانها بود.

وجود وزرائى همچون صاحب بن عباد و ابن عميد، مجدّدا كلاسهاى دانشگاه اسلامى و جعفرى را رونقى ديگر بخشيد كه جرجى زيدان دو علّت براى عظمت علمى و دينى اين عصر ذكر مى‌كند:

اوّل- سبب و علّت رشد و تكامل، كه ناموسى است طبيعى و اينكه مردم اگر ديدند حكومت‌ها براى آنها خير و صلاح مى‌خواهند با شكوفائى عقلى، و علمى به كمال و رشد مى‌رسند و در قرن چهارم- «هناك اشهر انصار العلم حتّى ذلك العصر