من الملوك و الوزراء و الامراء:» در آن زمان مشهورترين ياران علم از ملوك و وزراء و امراء بودند.

دليل دوّم را حكومت ديلميان مى‌داند، مى‌نويسد: فقرّب عضد الدّوله العلماء و الكتاب و احسن وفاتهم و استحثّهم على الاشتغال بالعلم و تأليف الكتب- الف ابو السحاق الصّابى كتابا فى اخبار آل بويه سمّاه الناجى و الف ابو على الفارسى كتاب الايضاح و التكملة فى النّحو و قصده فحول الشّعرا فى عصره كالمتنبّى و السّلامى و غير هما و كان مجلسا لا يخلو من الادباء و العلماء يباسطهم و يباحثهم ... و تأثيرهم فى هذه النّهضه فى الاكثر على اخذهم بناصر العلماء و الادباء.

يعنى: عضد الدّوله دانشمندان و نويسندگان را بخود نزديك گرداند و مقدمشان را نيكو شمرد و بر پرداختن به علم و تأليف كتاب تشويقشان مى‌نمود ابو اسحاق صابى كتاب ناجى در تاريخ را نوشت، ابو على فارسى كتاب ايضاح و تكمله در نحو، و لذا او همه كشورهاى اسلامى فحول شعراء مثل متنبّى و سلّامى قصد حضورش نمودند، مجلس او از ادباء و علماء خالى نبود به آنها آسايش و آزادى مى‌داد و با آنها مباحثه مى‌كرد، تأثير آنها در اين نهضت منوط و متوقّف بر اين بود كه بيشتر به يارى علماء و ادباء اقدام مى‌نمودند.

كتابخانه‌هاى مهمّى در اين عصر بوجود آمد كه براى فايده عموم رايگان بود.

ياقوت مى‌نويسد: «لم يكن فى الدّنيا احسن كتب منها، كانت كلّها بخطوط الائمّة المعتبره و اصولهم المحرّره» يعنى در دنيا كتابهائى نيكوتر از آنها نبود و همگى به خطّ پيشوايان معتبر خطّ و نويسندگان اصيل بود كه با اصول صحيح نگارش يافته بود.

در قبال ديلميان، سامانيان نيز به سهم خود در عظمت انقلاب فكرى و علمى و تمدّن بسيار درخشان قرن چهارم و پنجم دخالت داشتند آنها نيز وزرائى مانند بلعمى كه تاريخ طبرى را ترجمه نمود، داشته‌اند.

آل زيار در طبرستان نيز به نوبه خود مشوّق علماء بودند و مشهورترين آنها شمس المعالى قاموس وشمگير است كه رساله‌اى در اسطرلاب نوشت و با صاحب‌