آنچنان هست يا آنطور نيست.

پيامبر 6 فرمود:

«إنّ من الشّعر لحكمة»[1].

يعنى در شعر قضيّه و موضوعى صادق است.

لبيد گويد:

(پرواى از پروردگارمان بهترين سود و غنيمت است).

خداى تعالى گويد: (وَ آتَيْناهُ‌ الْحُكْمَ‌ صَبِيًّا- 12/ مريم) (مربوط به روزه سكوت سه روز زكريا با خداست).

پيامبر 6 فرمود:

«الصّمت حكم و قليل فاعله».

حكم در اين حديث يعنى حكمت (سكوت حكمتى است و عمل كننده به آن كم‌اند).

و آيات (وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ- 129/ بقره) و (وَ اذْكُرْنَ ما يُتْلى‌ فِي بُيُوتِكُنَّ مِنْ آياتِ اللَّهِ وَ الْحِكْمَةِ- 34/ احزاب).

گفته‌اند: حكمة- در اينجا تفسير قرآن است يعنى آنچه را كه قرآن بر آن خبر داده كه (إِنَّ اللَّهَ‌ يَحْكُمُ‌ ما يُرِيدُ 1/ مائده: چيزى را كه خداوند مى‌خواهد آن را حكمتى قرار مى‌دهد، و خود تشويقى بر بندگان است تا بر حكم و فرمان خداى خشنود باشند.

ابن عبّاس در باره اين سخن خداى كه گفته است: (مِنْ آياتِ اللَّهِ وَ الْحِكْمَةِ- 34/ احزاب) يعنى: علم قرآن و آگاهى بر ناسخ و منسوخ، و محكم و متشابه.

[1] اين سخن پيامبر6 بصورت« انّ من الشعر لحكمة و انّ من البيان لسحرا» نيز روايت شده يعنى در شعر سخنانى سودمند است كه انسانرا از جهل و سفاهت باز مى‌دارد و بديهى است لفظ- من- دليل بر بعضى از اشعار است نه هر شعرى، چنانكه در قرآن هم در سوره شعراء، و شعرائى كه از شياطين تبعيّت مى‌كنند و يا سرگردانى در وادى احساسات و خيال ندارند مستثنى شده‌اند كه فرمود:

( الشُّعَراءُ يَتَّبِعُهُمُ الْغاوُونَ أَ لَمْ تَرَ أَنَّهُمْ فِي كُلِّ وادٍ يَهِيمُونَ وَ أَنَّهُمْ يَقُولُونَ ما لا يَفْعَلُونَ إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ ذَكَرُوا اللَّهَ كَثِيراً- 224/ شعراء) و آن استثناء از پيروى شيطان و سرگردانى در وادى خيال و پندار، شرايطش:

1- ايمان بخدا. 2- عمل صالح. 3- زياد ياد خدا نمودن است.