خبث‌

: المُخْبِث‌ و الخَبِيث‌، چيزى است كه بخاطر زشتى و ناپسندى و مكروه بودنش چنين ناميده شده، خواه كراهت حسّى و ظاهرى داشته باشد يا كراهت معنوى و عقلى، و اصلش آنگونه تباهى و زشتى است كه مانند رنگ و جرم آهن ظاهر و پيدا است (كه موقع گداختن و پتك زدن ناخالصى از آن جدا مى‌شود).

چنانكه شاعر گويد:

(ذوبش كرديم و پنداشتيم نقره است ولى دم كوره آهنگرى و با ذوب كردن، جرم و ناخالصيش را ظاهر كرد).

واژه- خَبَث‌- يعنى اعتقاد باطل، سخن دورغ كه قبح و زشتى در عمل را درهم بر مى‌گيرد (يعنى پليدى سخن در انديشه و عمل).

خداى عزّ و جلّ گويد: (وَ يُحَرِّمُ عَلَيْهِمُ‌ الْخَبائِثَ‌- 157/ اعراف) يعنى: پليديها و آنچه را كه جنبه ممنوعيّت دارد و موافق خواهش طبع و نفس نيست، و در آيه (وَ نَجَّيْناهُ مِنَ الْقَرْيَةِ الَّتِي كانَتْ تَعْمَلُ الْخَبائِثَ‌- 74/ انبياء).

تَعْمَلُ الْخَبائِثَ‌ در آيه فوق كنايه از مردانى است كه عمل زشت انجام مى‌دادند.

(آيه مربوط به نجات لوط پيامبر 6 از شهرى است كه به زشتى‌ها و تباهى‌هاى جنسى آلوده بودند كه مى‌فرمايد- إِنَّهُمْ كانُوا قَوْمَ سَوْءٍ فاسِقِينَ‌ گروهى تبهكار و فاسق بودند كه از فرمان حقّ سرپيچى كردند).

خداى تعالى گويد: (ما كانَ اللَّهُ لِيَذَرَ الْمُؤْمِنِينَ عَلى‌ ما أَنْتُمْ عَلَيْهِ حَتَّى يَمِيزَ الْخَبِيثَ‌ مِنَ الطَّيِّبِ‌- 179/ آل عمران).

يعنى: جدا شدن كارهاى زشت و خبيث از كارها و اعمال صالح، و جانهاى پاك و تزكيه شده از جانهاى آلوده و خبيث.

و آيه (وَ لا تَتَبَدَّلُوا الْخَبِيثَ بِالطَّيِّبِ‌- 2/ نساء) يعنى كارهاى ناروا و گزينش‌هاى بيهوده و باطل از امثال آنها.

و همچنين آيات (الْخَبِيثُونَ‌ لِلْخَبِيثاتِ‌- 26/ نور) و (قُلْ لا يَسْتَوِي الْخَبِيثُ وَ الطَّيِّبُ‌-