در آيه گويد: (أَحْمِلُ
فَوْقَ رَأْسِي خُبْزاً- 36/ يوسف) (بر روى سرم نان حمل مىكنم).
خُبْزَة- چونه و خميرى كه در تنورهاى زمينى قرار
مىدهند (نان كماج) الخَبْز-
يعنى نان گرفتن و خريدن و تحصيل نان و اخْتَبَزْتَ: دستور پختن نان دادى.
خِبَازَة- كار نان پزى و نان پختن، واژه- خَبْز در باره راندن و حركت زياد، و به خاطر
شباهتى كه ساربانان و شتر بانان سريع السّير در حركت، به نان پزى كه در پاى تنور
مرتّبا مىجنبد و حركت مىكند دارند به صورت استعاره در باره آنها نيز بكار رفته
است.
خبط
: الخَبْط، بيراهه رفتن در شب و زدن بىرويه، مثل
دست و پا زدن شتر بر زمين و شاخ و برگ زدن درخت با عصا و چوبدستى.
مَخْبُوط و
خَبْط- در معنى يكى است يعنى، زده شده مثل مضروب و ضرب.
سلطان خَبُوط-
بطور استعاره براى ظلم و ستم زمامدار و صاحب قدرت بكار مىرود.
اخْتِبَاط- يعنى بخشش و نيكى خواستن
با إبرام و سختى، مثل مطالبه كردن چيزى با جور و ستم كه تشبيهى است از چوبدستى و
عصا زدن بدرخت براى ريختن برگ.
خداى تعالى گويد: (يَتَخَبَّطُهُ الشَّيْطانُ مِنَ الْمَسِ- 275/ بقره).
(آيه در باره برخاستن از گور ربا خواران است كه مىگويد كسانى كه ربا
مىخورند از گور خويش بر نمىخيزند مگر مانند برخاستن ديوانهاى كه شيطان با دست و
پاى خويش او را زده است كه تشبيهى است به ديوانگى و خبط دماغ، براى اينكه مىگفتند
داد و ستد هم مانند رباست). و صحيح است كه آيه فوق تشبيهى از چوب زدن بدرخت يا
نيكى خواستن و طلب بخشش و احسان باشد.
از پيامبر 6 روايت شده كه فرمود:
«اللّهمّ إنّى أعوذ بك أن يَتَخَبَّطَنِي الشَّيْطانُ مِنَ الْمَسِّ»[1].
[1] يعنى خدايا از شيطان زدگى و وساوس نفسانى به تو پناه مىبرم
كه اين سخن پيامبر6 توجيهى و تفسيرى از سوره( قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ مَلِكِ النَّاسِ، إِلهِ النَّاسِ،
مِنْ شَرِّ الْوَسْواسِ الْخَنَّاسِ، الَّذِي يُوَسْوِسُ فِي صُدُورِ النَّاسِ،
مِنَ الْجِنَّةِ وَ النَّاسِ) است
و اين حديث و سوره النّاس خود تذكّرى است بهمه انسانهاى مؤمن كه از مراقبت و
هوشيارى وسوسههاى شيطانى و انسانى غفلت نورزند و مغرور نشوند.