خَدَّاعَة»[1].

يعنى: در آستانه قيامت سالهائى فريبنده است كه سالى با خشكى و سالى با فراوانى جلوه مى‌كند.

خدن‌

: خداى تعالى گويد: (وَ لا مُتَّخِذاتِ‌ أَخْدانٍ‌[2]- 25/ نساء) أَخْدَان جمع- خِدْن‌- يعنى يار و مصاحب و همسخن دائمى و بيشتر در باره كسى كه براى ميل و خواهش نفسانى و شهوانى دوستى مى‌كند بكار مى‌رود.

خِدْنُ‌ المرأة و خَدِينُهَا- ياران آن زن (خدين و خدن هر دو مفرد است).

شاعر گويد:

، يعنى دوست بلند مرتبه كه استعاره است مثل اينكه مى‌گويى:

يعشق العلى و يشبّب بالنّدى و ينسب بالمكارم:

(بشرافت و بزرگى عشق مى‌ورزد، در سخاوت و بخشش غزل مى‌سرايد و به مكارم اخلاق خود را نسبت مى‌دهد).

[1] در حديثى بسيار آموزنده و انسان ساز در ذيل اين واژه چنين آمده است كه پيامبر6 فرمود:

1-« ايّاكم و الخدعة» يعنى از خدعه و مكر بر حذر باشيد و دورى كنيد.

2-« اعوذ بك من صاحب الخديعة ان رأى حسنة دفنها و ان رأى سيّئة افشاها» بخداوند از نيرنگ فريبكار پناه مى‌برم زيرا اگر خوبى مى‌بيند پنهان مى‌كند و هر گاه بدى مى‌بيند افشاء مى‌كند.

( مجمع البحرين 4/ 329).

[2] آيه فوق اشاره بدوستانى است كه بر اساس لذّت خواهى طرح دوستى مى‌ريزند و در قرآن در آيه، يكى اشاره بمردان است كه مى‌گويد:

( وَ لا مُتَّخِذِي أَخْدانٍ‌- 5/ مائده) يكى هم در باره زنان كه( وَ لا مُتَّخِذاتِ أَخْدانٍ‌- 25/ نساء) يعنى:

مردان و زنان پاكدامن، و پرهيزكارى كه چنان دوستانى هوس باز را در كانون خانوادگى و شرافت خويش راه نمى‌دهند و بر نمى‌گزينند، در جاهليّت چنين رسمى بوده كه بنام دوست بودن همواره در حضور و غياب همسران با يكديگر آميزش مى‌نمودند و يكى از علّتهاى فساد اخلاق جنسى و كشتن دخترها كه ارزش زن را در دنياى جاهلى ناچيز كرده بود، همين شيوه ناپسند و دوستى‌هاى غير انسانى بوده كه اسلام بخاطر باز گرداندن شخصيّت واقعى زنان و مصون بودن خانواده‌ها از جدال و خطرات جدائى و نابسامانى آن را ناروا دانسته و منع نموده است.

صاحب تبيان ; در ذيل آيه فوق مى‌نويسد:« و المخدن هو الصّديق يكون للمرأة يزنى بها سرّا كذا كان فى الجاهليّه» يعنى در جاهليت پنهانى با زنان روابط جنسى مى‌داشتند و اسلام آنرا قدغن كرده.( التّبيان ج 3 ص 170).