است.

دوّم- حرفى كه بعد از الف وصل مى‌آيد حرف (ت) پس آنرا (دال) قرار داده.

سوّم- حرفى كه بعد از حرف دوّم در- أدّارأتم- مى‌آيد- (دال) است آنرا (ت) قرار داده.

چهارم- فعل صحيح العين در باب- افتعال- حرف بعد از (ت) آن بايستى متحرّك باشد و اين جا ساكن قرارش داده.

پنجم- در- ادّارأت- كه در اصل (تدارأت) بوده حرف زائدى داخل شده و در افتعلت چنين نيست و آن زائد داخل نمى‌شود.

ششم- حرف (الف) را بجاى (ع) نهاده در حاليكه (ع) نيست و (الف) است.

هفتم- قبل و بعد (عين الفعل) در افتعل دو حرف و در- ادّارأتم بعدش سه حرف هست.

دسس‌

: الدَّسُ‌: آميختن و داخل نمودن چيزى است در چيز ديگر با گونه‌اى اكراه، مى‌گويند:

دَسَسْتُهُ‌ فَدَسَ‌- (با اكراه و بى‌ميلى آنرا در آميختم و آميخته شد).

دُسَ‌ البعير بالهناء- (قطران و داروى گرى به آن شتر ماليده شد) و گفته شده، ليس الهناء بالدّسّ‌[1]- (به قسمت‌هائى از بدن روغن زدن كارى است ناقص و

[1] اصطلاح فوق بصورت- ليس الهن بالدّس- نيز ضبط شده هناء با فتحه و كسره حرف اوّل يعنى قطران و داروى ضدّ عفونى سياه رنگى كه در زخمها بكار مى‌برند.

و- هن‌ء- مصدر آن اسم است، يعنى روغن مالى تمام بدن، ولى دسّ- ماليدن آن روغن به گودى‌هاى كشاله ران و زير بغل است، ضرب المثل فوق در باره كسى بكار مى‌رود كه در طلب چيزى كوشش لازم را انجام نمى‌دهد و در كسب و كار كوتاهى مى‌كند، يعنى تنها بزير بغل روغن زدن مطلوب حاصل نمى‌شود، و در راه طلب بايستى كاملا كوشيد-( مجمع الامثال 2/ 186) ميدانى- آيه‌اى كه راغب ; در متن در ذيل واژه- دسّ- مى‌آورد آيه‌ وَ قَدْ خابَ مَنْ دَسَّاها- 10/ شمس) است كه با آيه قبلش قابل توجّه است و آينده دو دسته از انسانها را منعكس مى‌سازد، مى‌گويد- قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَكَّاها- وَ قَدْ خابَ مَنْ دَسَّاها- يعنى كسيكه نفس و جان خويش تزكيه كرد و با گناهان آئينه دلش را تاريك ننمود. رستگار شد، و آنكه خود را در ميان پاكان قرار داد و با فريبكارى گناهانش را مخفى نمود نااميد و ناموفّق شد.

پنهان داشتن فجور و گناهان دسيسه است كه مايه فريب ديگران است و قرآن با دورنماى آينده چنين كسان آنها را هشدار مى‌دهد، ثعلب مى‌گويد از ابن اعرابى در باره آيه فوق پرسيدم گفت: من دسّ نفسه مع الصّالحين و ليس هو منهم- فرّاء- مى‌گويد: يعنى كسيكه نفس خويش بترك انفاق و بترك طاعت و عبادت وادار مى‌كند( مجمع البحرين 5/ 70- لسان العرب- 6/ 82).