responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن نویسنده : راغب اصفهانى، حسين بن محمد    جلد : 1  صفحه : 698

(تا زمانى كه آنها در آنجا هستند هرگز داخل آن نمى‌شويم).

فعلش‌ دُمْتَ‌- تَدَامُ‌ و دُمْتَ تَدُومُ‌- است: (از- دام- يدوم، دَوْماً و دَوَاماً، و دَيْمُومَة يعنى ثابت شد و از- دام يدوم- ساخته شده).

مثل- متّ، تموت، و دَوَّمْتُ‌ الشّمس في كبد السّماء (خورشيد از وسط آسمان برگشت و دور زد).

شاعر گويد:

و الشّمس حيرى لها فى الجوّ تَدْوِيمٌ‌[1].

دوّم الطير فى الهواء- پرنده در هوا صاف ايستاد و اوج گرفت.

اسْتَدَمْتُ‌ الأمر- در آن كار درنگ كردم.

للظّل الدّوم- سايه هميشگى است.

الدَّيْمَة- بارانى كه چند روز ادامه دارد.

دين‌

: دَيْنٌ‌ (وام و بدهى) دِنْتُ‌ الرّجلَ- از او وام گرفتم.

أَدَنْتُهُ‌- با وام دادن او را وامدار و مقروض كردم.

ابو عبيده مى‌گويد: دِنْتُهُ‌ يعنى باو وام دادم نه از او وام گرفته‌[2].

و دِنْتُهُ‌- يعنى از او وام گرفتم.


[1] مصراع شعر فوق از- ذو الرّمه- است كه در وصف ملخ مى‌گويد:

سألتُ حبيبى الوصلَ منه دُعابَةً

و أعْلَمُ أنَّ الوصل ليس يكونُ‌

فمَاسَ دلالًا و ابتهاجاً و قال لى‌

برفقٍ مجيباً( ما سألتَ يَهُونُ)

[2] ابن قتيبه مى‌گويد: دان- فعل لازم است و براى كسى كه قرض مى‌گيرد بكار مى‌رود( هم نظر با راغب).

ابن سكيت هم همين نظر را دارد. دان الرّجل اذا استقرض فهو دائن- يعنى قرض گرفت و قرضدار شد.

ازهرى بنقل از ثعلب مى‌گويد: پس- مدين و مديون- نبايد گفت زيرا اسم مفعول از فعل لازم ساخته نمى‌شود و از فعل متعدّى است و اين فعل در معنى قرض گرفتن، لازم است.

ادنته و دانيته- متعدّى است يعنى او را مديون كردم و وام دادم. ابو زيد انصارى، ابن سكيت و ابن قتيبه و ثعلب و گروهى ديگر آن را هم لازم و هم متعدّى مى‌دانند.

دنته- هم مثل- ادنته- متعدّى است يعنى باو وام دادم، اسم فاعلش- دائن و اسم مفعولش- مديون است پس- داين- در فعل لازم قرض‌دار و در متعدّى وام دهنده است.

ابن قطاع هم مى‌گويد: دنته- يعنى- اقرضته( به او وام دادم) و- استقرضت( از او وام خواستم).( مصباح المنير رافعى).

نام کتاب : ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن نویسنده : راغب اصفهانى، حسين بن محمد    جلد : 1  صفحه : 698
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست