پس نام او كه از سوى دانشمندان بعدى هم آمده
همان است كه خود در سر آغاز مفردات نوشته است يعنى: (ابو القاسم حسين بن محمّد بن
فضل) امّا زادگاه او را بالاتّفاق شهر اصفهان نوشتهاند كه البتّه در سنّ جوانى به
مركز خلافت و درس و بحث علماء بغداد منتقل و به كار تحقيقات و تأليفات خويش
پرداخته است.
يكى از دلايل اصفهانى بودن راغب اينست كه در ذيل واژه- قبل- مثالى كه
براى مقصد و مبدأ حركت و مسافرت ذكر مىكند «اصفهان» را قرار مىدهد و نام مىبرد،
مىنويسد:
«فقيل يستعمل على اوجه، فى المكان بحسب الاضافه، فيقول الخارج من
اصبهان الى مكّه، بغداد قبل الكوفه و يقول الخارج من مكّه الى اصبهان: الكوفه قبل
بغداد ...».
يعنى: واژه قبل موارد استعمال متعدّدى دارد:
اوّل- در مكان، بحسب اضافه شدن، پس كسيكه از اصفهان بسوى مكّه خارج
مىشود، مىگويد: بغداد قبل از كوفه است و كسيكه از مكّه به سوى اصفهان خارج
مىشود، مىگويد: كوفه قبل از بغداد است[1].
[1] اين موضوع اصل طبيعى و گريز ناپذير است كه هر كس طبيعتا
زادگاه خود را در موارد خاصّ به زبان مىآورد، آشنائى و تأثير پذيرى از علوم هم
همين طور است، داستانها و نمونههاى زيادى هست كه اثرات علم و زبان و محيط و
زادگاه، همواره خود را ظاهر مىكند.
ما در اشعار يا نظم و نثر سعدى كه بررسى مىكنيم همه جا ترجمه
و بازگوئى آيات قرآن و احاديث را در زبان شيرين و بيان او مىبينيم: