حوادث زيانبار تاريخى در حملات مغولان و
چنگيزيان است و چنانكه گفتيم داشتن محيطهاى امنى براى كتابها.
ديگر اينكه كتابهاى او مانند (محاضرات- الذّريعه- مفردات) در حيات
خود مؤلّف مثل آثار بسيارى از دانشمندان شهرت داشته و از آنها نسخه بردارى
مىنمودند، بهر حال ما بترتيب نام و تأثير كتابهاى راغب را از متون ساير فحول علم
و ادب و تفسير ذكر مىكنيم:
1- در كتاب (البرهان فى علوم القرآن) اثر بدر الدّين محمّد بن عبد
اللّه زركشى متولّد 745 ه كه خود يكى از پايه گزاران تفسير و تشريح علوم قرآنى در
تفسير و از بزرگان و پيشوايان فقه و حديث و اصول دين است كه آن را به 47 علم تقسيم
و در كتابش كه چهار مجلّد است بيان داشته است.
در آغاز كتابش مىنويسد: «بعضى از مردم به اينكه مىگويند فلان كتاب
را نوشتم و براى آن امر كتب ديگران را مطالعه نكردم بخود افتخار مىكنند، و
مىپندارند كه آن عمل فخر است و نمىدانند كه چنين كارى نهايت نقص و نادانى است».
و سپس در بحث از مفردات قرآن و غرائب كلمات آن مىنويسد:
«و هو معرفة المدلول، و قد صنف فيه جماعة منهم ابو عبيده كتاب
(المجاز) و ابو عمر و غلام ثعلب (ياقوته الصّراط) و من اشهرها كتاب ابن عزيز و
(الغريبين) للهروى و من احسنها كتاب (المفردات) للرّاغب.
يعنى: شناختن و معرفت به مفردات غريب قرآن شناسائى مدلول و مفاهيم
دلالت شده آن است كه گروهى در اين باره كتاب نوشتهاند، مثل ابو عبيده، ابو عمرو و
مشهورترين آنها كتاب ابن عزيز و كتاب هروى، ولى در ميان آنها نيكوترينشان كتاب
مفردات راغب است.
زركشى در موارد متعدّد، در بحث متشابهات، در معانى صحيح تفسير و
تأويل، و مفردات سخن راغب را با انتخاب احسن ذكر مىكند و از سه كتاب او يعنى همين
(مفردات) و كتاب تفسير او كه نسخه خطّى آن در كتاب خانه آستانه