يكى از محققان معاصر [1]، روايات رسيده از امام كاظم (ع) در موضوعات مختلف اسلامى را در مجموعه سه جلدى تحت عنوان «مسند الامام الكاظم (ع)» فراهم آورده كه كارى بس ارجمند و قابل ستايش است. تأمل در اين مجموعه و موضوعات گوناگون آن خواننده را به عمق و عظمت كار فرهنگى موسى‌بن جعفر (ع) و نقش ارزنده‌اى كه آن حضرت در حراست از نهضت فرهنگى امام صادق (ع) و گسترش و شكوفايى آن ايفا كرده است واقف مى‌سازد.

تلاشهاى فرهنگى موسى‌بن جعفر (ع) همچون تلاشهاى پدر بزرگوارش، امام صادق (ع)، به تبيين اصول و فروع مكتب محدود نمى‌شد. بلكه ابعاد ديگرى نيز داشت كه مهمترين آنها عبارت است از:

1- تربيت گروه زيادى از افراد مستعد.

2- مبارزه با گروهها و مسلكهاى ملحد و منحرف از خط امامت.

3- احتجاجات و مناظره‌هاى علمى باعالمان دربارى و سران مكاتب فكرى كه ان‌شاءاللَّه در درسهاى آينده بدانها خواهيم پرداخت.

در اينجا توجه به اين نكته ضرورى است كه على رغم گستردگى تلاشهاى علمى و فرهنگى امام كاظم (ع)، علّت آنكه هر گاه نام آن بزرگوار برده مى‌شود ذهن بسيارى از افراد به بعد سياسى زندگى آن حضرت معطوف مى‌گردد، و بعد فرهنگى زندگى امام (ع) تحت‌الشعاع آن قرار مى‌گيرد، اين است كه در مرحله نخست، عظمت و گستردگى دانشگاه امام صادق (ع) در مقايسه با محفل درس آن حضرت و در مرحله بعد، شرايط خاص سياسى دوران زندگى امام كاظم (ع) و داستان زندانهاى پياپى و گرفتاريهاى مدام سياسى آن حضرت كه از برجستگى خاصى برخوردار است، كار فرهنگى پيشواى هفتم (ع) را تحت‌الشعاع قرار داده و فعاليت فرهنگى او را در چنان شرايطى بعيد مى‌نماياند.

[1] - حجة‌الاسلام و المسلمين، شيخ عزيز اللّه عُطاردى