زيادى از آنان كه در رأسشان علويان قرار داشتند به شمشير كينه جلّادان حكومت به شهادت رسيدند و تعداد زيادى نيز در سياهچالهاى زندان در گذشتند.

اين فشارها و محدوديتها از اواخر دوران امامت امام صادق عليه السلام آغاز شد و در زمان امامت موسى بن جعفر عليه السلام در حكومت هارون به نهايت شدّت خود رسيد. شرايط سياسى روزهاى آخر امامت پيشواى ششم چنان ناگوار و نگران كننده بود كه آن حضرت نتوانست جانشين خود را با صراحت معرفى كند؛ از اين رو در وصيّت نامه خود پنج نفر را وصىّ و جانشين خويش معرفى كرد و نام فرزندش موسى بن جعفر عليه السلام را پس از نام سه تن ديگر و در كنار نام منصور، خليفه عباسى؛ محمدبن سليمان، حاكم مدينه و عبداللَّه بن جعفر و حُميده- كه هيچيك از آنان شايستگى امامت و رهبرى جامعه اسلامى را نداشتند- آورد [1] تا جان جانشين واقعى اش از خطر مصون بماند.

اختلاف و سرگردانى برخى از شيعيان نسبت به مسأله امامت پس از شهادت امام صادق عليه السلام ناشى از حاكميت همين جوّ خفقان سياسى بود. هشام بن سالم يكى از اصحاب پيشواى ششم عليه السلام مى‌گويد:

«بعد از رحلت امام صادق عليه السلام من و مؤمن طاق در مدينه بوديم، در حالى كه توده مردم بر امامت عبداللَّه بعد از پدرش مجتمع بودند. ما نيز در حالى كه مردم گرد او جمع بودند- بر او وارد شديم؛ زيرا از امام صادق عليه السلام روايت كرده بودند كه امامت در پسر بزرگ است در صورتى كه معيوب نباشد. ما تصميم گرفتيم از او سؤالاتى بپرسيم آنچنانكه از پدرش مى‌پرسيديم. از زكات پرسيديم. گفت: در دويست درهم پنج درهم. گفتيم در صد درهم چند درهم؟

گفت: دو درهم و نصف. ما از اين پاسخ وى تعجب كرديم و گفتيم مرجئه نيز چنين اعتقادى ندارند!

مأيوس از نزد او بيرون آمديم و در كوچه‌هاى مدينه گريان و متحيّر كه به چه كسى روى بياوريم ....

[1] - در بخش زندگانى امام صادق (ع) به اصل وصيّت نامه اشاره كرديم