پيامبر (ص) در برابر رفتار ظالمانه قريش و مشركان تفسير كرده بلكه اين يك اصل جاودانۀ اسلامى است كه خدا خود آن را مقرر فرموده و برائت از مشركان قبل از هركس به خدا مربوط مى‌شود، يعنى اين خداست كه خود از مشركان برائت مى‌جويد تا راه، رسم و شيوه سياسى اسلام و مسلمانان را روشن كند. (3)

به‌كارگيرى واژۀ «اذان» در اعلان برائت در قرآن به معناى آن است كه برائت از مشركان به شكل عادى و به صورت متعارف آرام و معمولى كافى نيست، بلكه اعلان برائت بايد همراه با فرياد، تظاهر و نمايش قدرتى باشد كه نشانگر صلابت، قدرت و اعتماد به نفس مسلمانان و تهديد مشركان توطئه‌گر، متجاوز و بالاخره اميدبخش رهايى محرومان و مستضعفان جهان شود. فرياد برائت نوعى آماده‌باش و بسيج عمومى است كه در دفاع مقدس و جهاد، امرى شناخته‌شده است.

به نظر مى‌رسد كه اعلان جنگ صريحا در آيۀ پنجم به صورت: (فَإِذَا اِنْسَلَخَ اَلْأَشْهُرُ اَلْحُرُمُ فَاقْتُلُوا اَلْمُشْرِكِينَ‌) آمده و اعلان برائت در واقع نوعى جنگ سردى است كه براى تقويت نيروهاى خودى و تهديد و تضعيف روحيه دشمن به كار گرفته مى‌شود و در هر صورت جنگ روانى و يا جنگ سرد خود با استفاده از رسانه‌ها و وسايل اعلام جمعى و سر و صدا و آنچه كه در عرف به فرياد تعبير مى‌شود، همراه است.

اعلان برائت مقدمۀ آغاز دفاع مقدس در برابر پيمان شكنان متجاوز است كه بايد پس از پايان يافتن ماه‌هاى حرام آغاز شود. (4)

منابع

1 - تفسير الميزان 152/3؛ 2 - تفسير فى ظلال القرآن 34/11 و تفسير الميزان 48/9؛ 3 - تفسير فخر رازى 220/15 و تفسير جامع قرطبى، 311/3؛ 4 - فقه سياسى 78/5، 85 و 86.

اذلال

اذلال در فرهنگ‌هاى لغت در معانى خوار پنداشتن كسى را، خوار شمردن و خوار گرفتن كسى را آمده است (1) و در اصطلاح خوار نمودن خود و تن به پستى دادن به هر طريقى كه به كرامت و شخصيت انسان لطمه وارد آورد (2)، گفته مى‌شود. در برخى از تعاليم وارده در نصوص اسلامى اقدام انسان به كارى كه توانايى آن را ندارد (3) و يا انجام كارى كه منجر به عذر خواهى مى‌شود (4) از موارد «اذلال نفس» به شمار آمده است. (5)

منابع

1 - فرهنگ فارسى معين 184/1؛ 2 - مشكوة الانوار / 245؛ 3 - همان؛ 4 - همان / 244؛ 5 - فقه سياسى 130/7.

اراضى انفال

انفال: اموال اختصاص يافته به رسول خدا صلّى الله عليه وآله و امام عليهم السّلام است.

انفال، جمع نفل يا نفل به معناى زيادى، بخشش و غنيمت است. وجه نامگذارى اموال ويژه پيامبر صلّى الله عليه وآله و پس از آن حضرت ائمّه عليهم‌السلام به انفال كه از قرآن كريم نشأت گرفته، اين است كه خداوند به منظور گراميداشت و برترى بخشيدن وجود مبارك رسول خدا صلّى الله عليه وآله و امامان عليهم السلام بر ديگران، افزون بر خمس، انفال را نيز به آنان اختصاص داده است.