مستحقان: اذان گو، قاضى، كارشناس تقسيم اموال مشاع و مشترك كه از سوى حاكم شرع گمارده شده است، جنگجو، معلم، كاتب براى قاضى (منشى دادگاه) يا براى محاسبات بيت‌المال (حسابدار)، مسئول بيت‌المال و ديگر كسانى كه عهده‌دار برقرارى نظم و امنيت جامعه و تأمين‌كننده مصالح عمومى مردمند، مى‌توانند از بيت‌المال ارتزاق كنند. (7)

منابع

1 - كتاب المكاسب 153/2؛ 2 - القواعد و الفوائد 126/2؛ 3 - كتاب المكاسب 153/2؛ 4 - جواهر الكلام 9 / 73؛ 5 - كتاب المكاسب 245/1؛ 6 - جواهر الكلام 51/40، مصباح الفقاهه 482/1؛ 7 - الروضه البهيه 71/3، جواهر الكلام 123/22 و فرهنگ فقه 371/1.

ارتقاى سطح درآمد← توفير الفى

ارجاف

ارجاف: دروغ پراكنى.

ارجاف در لغت به معناى ايجاد نگرانى شديد است و مراد از آن در فقه به پيروى از قرآن كريم (1) پخش اخبار دروغ سياسى يا نظامى به منظور تضعيف روحيۀ مسلمانان است، مانند آنكه كسى به دروغ از اجتماع كفار براى جنگ با مسلمانان خبر دهد. از اين عنوان در باب جهاد سخن رفته است. به تصريح قرآن كريم، ارجاف حرام است و حاكم اسلامى مى‌تواند دروغ‌پرداز را از همراهى با سپاه اسلام در جنگ بازدارد (2) و در صورت شركت، از غنايم سهمى نمى‌برد. (3)

منابع

1 - احزاب / 61-60؛ 2 - المبسوط 7/2؛ 3 - منتهى المطلب 948/2؛ 4 - فرهنگ فقه 492/1.

ارزش امنيت← امنيت

ارصاد

ارصاد: در كمين نشستن.

اين عنوان در باب جهاد به كار رفته است. در كمين دشمن نشستن و ديده‌بانى در مرزهاى كشور اسلامى و يا هرجا كه احتمال خطر هجوم كفار وجود دارد، مستحب مؤكّد است. (1)

فقها با استفاده از عنوان «ارصاد» كه در آيه: (إِنَّ رَبَّكَ لَبِالْمِرْصٰادِ) (2) آمده و در كمين دشمن نشستن را به خدا نسبت داده است، واژۀ مرصد را در مورد مجاهدان و رزمندگان جبهۀ جهاد به كار برده‌اند.

در آيۀ ديگر عمل ارصاد به عنوان يك وظيفۀ دفاعى و نظامى (واجب كفايى) براى عموم جامعه اسلامى مقرر شده است: (وَ خُذُوهُمْ وَ اُحْصُرُوهُمْ وَ اُقْعُدُوا لَهُمْ كُلَّ‌) (3) در بارۀ دشمنانى كه وفادار به تعهداتشان نيستند مرصد..

و خصومتشان را ادامه مى‌دهند چنين رفتار كنيد: (آنها را دستگير كنيد و به محاصره بكشيد و هركجا كه ممكن است در كمينشان بنشينيد). (4)

عبارت (كُلَّ مَرْصَدٍ) در آيۀ مذكور شامل تمامى مواردى است كه به نحوى كمين گرفتن در آن صادق است.

از اين رو هم كمين هاى مكانى و راهبردهاى را شامل مى‌شود و هم در مورد زمان و بهره‌ورى از موقعيتهاى زمانى در ضربه زدن به دشمن متجاوز صدق مى‌كند،