امامان در كتاب خدا دو گونه‌اند: نخست آنكه خدا فرمود:

(وَ جَعَلْنٰاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنٰا) (1) پيامبران را امامان قرار داديم، تا طبق امر ما مردم را هدايت كنند، نه اينكه به امر مردم و طبق خواسته آنها، كه پيامبران؛ امر خدا را مقدم برخواسته مردم مى‌دارند و حكم خدا را پيش از حكم و رأى مردم عمل مى‌كنند. دوم آنكه خدا فرمود: (وَ جَعَلْنٰاهُمْ أَئِمَّةً يَدْعُونَ إِلَى اَلنّٰارِ) (2) ما شياطين را امامانى قرار داديم كه مردم را به سوى آتش دعوت مى‌كنند. اينان خواسته‌ها و اميال آدم‌ها را بر امر خدا مقدم مى‌دارند و حكم آنها در نزد شان مقدم بر حكم خداست. اميال و هواهاى خود را دنبال مى‌كنند و كتاب خدا را پشت سر مى‌نهند. (3)

قرآن در جاى ديگر گفته است: (فَقٰاتِلُوا أَئِمَّةَ اَلْكُفْرِ) (4) با امامان كفر بجنگيد. كه نشانگر دو نوع امام و دو گونه امامت است.

در برخى از نصوص اسلامى به «امير الحاج» نيز امام اطلاق شده است. امام صادق (ع) وقتى درعرفات از مركب افتاد، و اسماعيل بن على كه قافله دار بود، بخاطر امام (ع) از حرمت باز ايستاد و به وى فرمود: «سرف ان الامام لايقف» (5) حركت كن، امام كه نبايد بايستد.

در رسالۀ حقوق امام سجاد (ع) نيز بخشى به حقوق امامت اختصاص يافته و در آن دو كلمۀ سائس و امام، مترادف آمده است: «و كل سائس امام». (6 و 7) برخى از مستشرقين اطلاق كلمۀ امام را در قرآن به معناى رييس دولت و رهبر سياسى و معرف نظام مورد ترديد قرار داده‌اند (8) ولى با توجه به موارد ديگر استعمال اين وازه در قرآن به خوبى روشن مى‌شود كه امامت به مفهوم وسيع، هدايت جامعه و رهبرى است شامل همۀ ابعاد اجتماعى از جمله هدايت و رهبرى سياسى نيز مى‌شود. (9)

منابع

1 - انبياء / 73؛ 2 - قصص / 41؛ 3 - اصول كافى 216/1؛ 4 - توبه / 12؛ 5 - وسائل‌الشيعه 290/8؛ 6 - خصال / 567؛ 7 - فقه سياسى 103/2؛ 8 - تاريخ گسترش اسلام / 27 و سيرى در انديشه هاى غرب / 182؛ فقه سياسى 149/2.

امام خمينى (ره) (انديشۀ سياسى)

در روز بيستم جمادى‌الثانى 1320 هجرى قمرى مطابق با 30 شهريور 1281 هجرى شمسى (21 سپتامبر 1902 ميلادى) در شهرستان خمين از توابع استان مركزى ايران، در خانواده‌اى اهل علم و هجرت و جهاد و در خاندانى از سلاله زهراى اطهر سلام‌الله‌عليها، روح‌الله الموسوى الخمينى پاى بر خاكدان طبيعت نهاد.

او وارث سجاياى آباء و اجدادى بود كه نسل در نسل در كار هدايت مردم وكسب معارف الهى كوشيده‌اند. پدر بزرگوار امام خمينى مرحوم آيت‌الله سيد مصطفى موسوى از معاصران مرحوم آيت‌الله‌العظمى ميرزاى شيرازى (رض)، پس از آنكه ساليانى چند در نجف اشرف علوم و معارف اسلامى را فراگرفته و به درجۀ اجتهاد نايل آمده بود، به ايران بازگشت و در خمين ملجاء مردم و هادى آنان در امور دينى بود. در حالى كه بيش از 5 ماه از ولادت روح‌الله نمى‌گذشت، طاغوتيان و خوانين تحت حمايت عمال حكومت وقت نداى حق‌طلبى پدر را كه در برابر زورگويى هايشان به مقاومت بر خاسته بود، با گلوله پاسخ گفتند و در مسير خمين به اراك وى را به شهادت رساندند. بستگان شهيد