درگذشت و از آنجا كه پسرى از خود بر جاى نگذاشت، پيروان او به اتفاق روى به امام كاظم (ع) آوردند؛ در اين ميان برخى آن حضرت را به عنوان امام هشتم شناخته، بر مذهب فطحى خود پاى فشردند و برخى نيز از آن مذهب روى‌گردان شدند و امام كاظم (ع) را به عنوان هفتمين امام پذيرفتند.

در 179 قمرى هارون خليفۀ عباسى، امام كاظم (ع) را براى محدود كردن رهبرى ايشان، وادار به انتقال از مدينه به بصره، و سپس از بصره به بغداد كرد و تا 183 قمرى، آن حضرت را در حصر و حبس نگه داشت. با درگذشت ترديد برانگيز امام كاظم (ع) در حبس، موج جديدى از اختلاف در صفوف شيعيان پديد آمد و شيعيان موسوى به دو گروه قطعيه و واقفه تقسيم شدند.

واقفه با مطرح كردن رواياتى، امام كاظم (ع) را به عنوان مهدى شناختند و امامت را به او ختم كردند، و خط اصلى كه با قاطعيت امام رضا (ع) را جانشين آن امام مى‌شمردند، با عنوان قطعيه شناخته شدند. امام رضا (ع) در فاصلۀ سال‌هاى 200-183 قمرى (816-799 م) در مدينه سكنى داشت و در 200 قمرى به فراخوانى مأمون خليفۀ عباسى براى ولايت‌عهد به خراسان رفت و در 203 قمرى در سفر درگذشت. يس از آن، امام جواد (ع)، امام هادى (ع) و امام حسن عسكرى (ع) هر يك به ترتيب به امامت رسيدند. دربارۀ امام هادى (ع) گفتنى است كه در 233 قمرى (848 م)، آن حضرت در ظاهر به دليل اقداماتى بر ضد حكومت عباسى، از سوى خليفه به بغداد خوانده شد و تا هنگام وفات در همانجا مراقبت مى‌شد.

با اينكه فرقه‌هاى گوناگون اماميه، چون فطحيه، واقفه و قطعيه در مباحث اعتقادى مربوط به امامت، نسبت به يكديگر مواضعى تند و خصمانه اتخاذ كرده بودند، محافل فقهى آنان از يكديگر گسسته نبود و شمارى از مهم‌ترين و معتبرترين فقيهان اماميه در سده‌هاى نخستين، متعلق به اين فرقه‌هاى منشعب بودند.

در حال حاضر، مذهب اماميه يا شيعۀ اثنى‌عشرى، در ايران به عنوان مذهب رسمى شناخته مى‌شود و در كشورهايى چون عراق، بحرين، جمهورى آذربايجان و لبنان پيروان آن بخش مهمى از جمعيت را تشكيل داده‌اند. افزون بر آن، جمعيتى قابل‌توجه از اماميان در ديگر كشورهاى اسلامى از حوزه خليج‌فارس، شبه قارۀ هند، آسياى مركزى، قفقاز، تركيه و سوريه زندگى مى‌كنند.

تعاليم و نهادهاى اساسى: در سخن از مذهبى كه يك و نيم هزاره تاريخ را پشت سر نهاده، و مكاتب فكرى بسيارى را در محافل خود پرورده است، به سختى مى‌توان مجموعه‌اى از باورها در اصول، يا مجموعه‌اى از فتاوا را ارائه كرد كه ميان تمامى مكاتب آن مذهب مشترك باشد، اما در عين حال مى‌توان به شمارى از تعاليم اساسى در اصول و فروع اشاره كرد كه ممكن است به عنوان نقاط مشتركى ميان غالب طيف‌هاى اين مذهب مصداق يابد.

امامت و حجت: پيش از آغاز سخن از عقايد اماميه، بايد اشاره كرد كه اصلى‌ترين مميزه اين مذهب، ديدگاه خاص آن در باب امامت است. اماميه به عنوان يكى از گرايش‌هاى شيعه، بر اين باورند كه حق جانشينى رسول اكرم (ص) از آن حضرت على (ع) بوده و رسول اكرم (ص) بارها در طول حيات خود، بر اين