آحاد امت است يعنى خير برسانيد و در مقابل آن خيرى به دست آوريد و خير عبارت از فرجام كارى است كه با منافع و مصالح معنوى و مادى همراه باشد. عبارت دوم، جمله «و احسن اليه» است كه در منابع ديگر حديث و تاريخ به چشم مى‌خورد و معناى آن نيز بيانگر يكى ديگر از شعاير اجتماعى و اقتصادى جامعه اسلامى است كه رفتار با اسير نيز مانند رفتار با آحاد مسلمانان بايد بر اساس احسان باشد. احسان عبارت از عمل پسنديده‌اى است كه طرف مقابل را با سود معنوى و مادى بهره‌مند مى‌كند. به علاوه، اين عبارت به نحوى اصطلاح عرفى پذيرايى را در بردارد. نگهدارى اسيران جنگى در منازل شخصى به منظور بهره‌كشى از آنها نبوده و در واقع در شرايط آن زمان بهترين شيوه پذيرايى از اسير به شمار مى‌آمده است، ولى نگهدارى در منازل فاقد محدوديت و حفاظت لازم بوده به طورى كه گاه اسرا موفق به فرار مى‌شدند. (7)

از برخى از روايات چنين به دست مى‌آيد كه پيامبر (ص) خود در نگهدارى اسرا، سهمى را تقبل مى‌فرمود، چنانكه بيهقى نقل مى‌كند كه پيامبر (ص) اسيرى را در خانه يكى از همسرانش نگهدارى مى‌كرد، هنگامى‌كه به خانه آمد جوياى حال اسير شد. همسر پيامبر (ص) در پاسخ گفت تعدادى از زنان مدينه به ديدنم آمده بودند مرا به خود مشغول كردند و بعد متوجه شدم كه اسير از خانه خارج شده است. (8) از مفاد اين حديث و نظاير آن مى‌توان چنين نتيجه گرفت كه «شر الوثاق» الزاما به معناى بستن دست يا پاى اسير نيست و آنچه كه در اجراى اين فرمان لازم است حفاظت و مراقبت به تناسب شرايط زمان است، چنانكه نگهدارى در مسجد يا منازل شخصى نيز خصوصيتى نداشته و از مصاديق نگهدارى اطمينان‌بخش در آن زمان بوده است.

اگر «شر الوثاق» را در شرايط امروز تفسير كنيم، معناى آن نگهدارى اسيران در كمپ‌ها و اردوگاه هايى است كه از نظر حفاظت، امنيت و برخوردارى از امكانات بهداشتى و رفاهى متناسب با وضع اسرا باشد.

زيرا حفاظ هاى امنيتى، نگهبانى و ديدبانى، بسى مطمئن‌تر از بستن دست و پاى اسير است.

در برخى از متون و منابع اسلامى قرائنى ديده مى‌شود كه نشان‌دهنده آن است كه تعدادى از اسيران جنگى در صدر اسلام در مدينه آزادانه رفت و آمد مى‌كردند و مى‌توانستند براى رفع نيازهاى خود به شخصيت‌هاى اسلامى مراجعه كنند.

نمونه آن را مى‌توان در احاديثى كه در تفسير آيۀ: (وَ يُطْعِمُونَ اَلطَّعٰامَ عَلىٰ حُبِّهِ مِسْكِيناً وَ يَتِيماً وَ أَسِيراً) (9) در مورد مراجعۀ اسير به خانۀ على (ع) و ايثار آن حضرت در دادن تنها غذاى افطارى خود و خانواده‌اش به اسير وارده شده، ملاحظه كرد (10) استفاده از اين شيوه نگهدارى از اسيران جنگى بهترين روش انسان دوستانه و مبتنى بر اصول انسانيت است كه در نخستين ماده كنوانسيون 1949 ژنو نيز بر آن تأكيد شده است؛

3. مسائل رفاهى اسيران

در كنوانسيون ژنو بر مسائل رفاهى اسيران جنگى اعم از بهداشت، درمان، تغذيه و پوشاك تأكيد فراوان شده و قابل ترديد نيست كه برخوردارى از اينگونه امور از حقوق طبيعى هر انسان زنده محسوب مى‌شود و هر انسانى كه حق زنده ماندن را داشته باشد بايد از اين