اگر توجه كنيم به
مخاطره انداختن و تهديد با مفهوم وسيعى كه دارد شامل رفع هرنوع زمينه وعوامل
احتمالى است كه احيانا منجر به نقض وتعرض بالفعل حقوق مشروع افراد مىشود، ناگزير
بايد امنيت را اعم از جلوگيرى از نقض وتعرض بالفعل بدانيم و در تأمين امنيت، ايجاد
شرايط لازم براى صيانت حقوق و بر طرف كردن زمينهها و عوامل تعرض احتمالى را نيز
لازم و ضرورى بشماريم.
گاه امنيت عمومى به
مفهوم حالتىكه افراد در شرايط خاص نسبت به حفظ و صيانت حقوق مشروع خود احساس مىكنند،
نيز اطلاق مىشود كه متلازم و مترادف با حالت آرامش و اطمينان در برابر اضطراب
درونى است. معناى مقابل امنيت عمومى در اين صورت احساس وحشت و خوف و خطر است.
بديهى است امنيت به مفهوم عام شامل اين معنى روانى نيز خواهد بود.
براى تحقق امنيت
عمومى وجود عوامل زير لازم است:
الف - اجرا و تعميم
عدالت و قانون بهطور يكسان و نفى هرگونه تبعيض در جامعه؛
ب - مبارزه مداوم
با عوامل تجاوزگر و زمينههاى تعرض احتمالى و نيروهاى فشار و وحشت و مهار كردن
عواملى كه زمينه تعرض دارند و پيشگيرى هاى لازم براى خشكانيدن ريشههاى تعدى و
تعرض؛
ج - آشنايى عامه
مردم با حقوق افراد و آگاهى لازم در جهت احترام به حقوق ديگران؛
د - ضمانت اجراى
نيرومند معنوى (ايمان واخلاق)؛
ه - ضمانت اجراى
قانونى براى كيفر دادن متجاوزا به حقوق مردم.
و نيز احساس امنيت
را از خصايص مؤمن معرفى مىكند: (هُوَ اَلَّذِي أَنْزَلَ اَلسَّكِينَةَ فِي قُلُوبِ اَلْمُؤْمِنِينَ) (2) و همچنين مداهنه با دشمن و روح سازش را
منافى با امنيت مىداند: (فَلاٰ تُطِعِ اَلْمُكَذِّبِينَوَدُّوا لَوْ تُدْهِنُ فَيُدْهِنُونَ) (3) قرآن كريم همچنين تأمين امنيت را از
اهداف جهاد مىشمارد: (وَ قٰاتِلُوهُمْ حَتّٰى لاٰ تَكُونَ فِتْنَةٌ وَ يَكُونَ اَلدِّينُ لِلّٰهِ). (4) و
شهرى را كه در آن امنيت باشد از مثلها و الگوهاى قرآنى مىداند: (وَ ضَرَبَ اَللّٰهُ مَثَلاً قَرْيَةً كٰانَتْ آمِنَةً مُطْمَئِنَّةً يَأْتِيهٰا رِزْقُهٰا). (5)
اميرالمؤمنين على عليه السلام تأمين امنيت را در جامعه، از انگيزههاى قيام صالحين
و اهداف عاليه امامت مىداند: اللهم انك تعلم انه لم يك الذى كان منا منافسه
فى سلطان و لا التماس شىء من فضول الحطام ولكن لنرد المعالم من دينك ونظهر الاصلاح
فى بلادك فيامن المظلومون من عبادك. (6)
و نيز در
عهدنامۀ مالك اشتر ضمن تاكيد بر انعقاد پيمانهاى صلح براى تامين امنيت،
پيشگيرى از عوامل تهديدكننده امنيت را توصيه مىكند: لاتدفن صلحا دعاك
اليه عدوى لله فيه رضى فان فى الصلح دعه لجنودك و راحه من همومك و امنا لبلادك و
لكن الحذر