كانديداها فراهم شده و اصول دموكراسى به نحو احسن اجرا شود، ج - طرح مسائل انتخاباتى و امكان تبليغات مساوى براى همۀ كانديداها و هوادارانشان تا امكان بررسى و انتخاب آزاد فراهم شده و رأى مردم توأم با آگاهى و شرايط دموكراتيك و بصيرت كامل به صندوق‌ها ريخته شود؛

د - آيين نامۀ انتخابات كه عمده شرايط انتخاب‌كننده، انتخاب شونده و كيفيت اخذ رأى و وظايف هيأت اجرايى انتخابات، انتخاب اعضاى آن و همچنين تعيين اعضا، مسئوليت‌هاى هيأت‌هاى نظارت و نحوه برگزارى و پايان كار انتخابات را مشخص مى‌كند و نقش عمده‌اى را در مردمى بودن و آزادى و ميزان تكيه بر افكار عمومى و نيز دريافت تشكيلات قانونگذارى كشور ايفا مى‌كند.

اصولا شرايط انتخابات بايد به گونه‌اى باشد كه حداكثر آزادى را براى انتخاب‌كننده و انتخاب شونده تأمين كند و محدوديت‌ها، تنها مستند به اصول غير قابل اغماض جامعه بوده و از حق آزادى مردم و حقوق اساسى ملت ناشى شود.

ه‌ - تعداد نمايندگان، از مسائل اساسى دستگاه‌ها قانونگذارى است و به همين دليل آن را در شرايط اساسى انتخابات ذكر مى‌كنند، زيرا طرفداران مجلس بزرگ معتقدند كه براى بهره‌گيرى از آراى بيشتر مردم و مراعات اصول دموكراسى لازم است تعداد نمايندگان، بيشتر و در نتيجه حوزه‌هاى انتخاباتى كوچك‌تر و رابطۀ نمايندگان با منتخبان خود افزون‌تر شده و با در اختيار گرفتن نيروهاى كارآمد بيشتر، مجبور نشوند تا بخشى از اختيارات خود را به كميسيون‌ها و احيانا به قوه اجراييه و كابينه و يا سازمان‌هاى ديگر تفويض كنند.

متقابلا هواداران قوه مقننه كوچكتر معتقدند كه افزايش تعداد نمايندگان كار مجلس را كند و امكان رسيدن به توافق و سهولت تصويب هاى مجلس را دچار اختلال كرده، سطح تخصصى مجلس را پايين خواهد آورد. در فرانسه تعداد نمايندگان (در زمان جمهورى چهارم) 624 نفر بود كه در جمهورى پنجم به 482 نفر تقليل يافت. بديهى است وسعت كشور و تعداد بيشتر جمعيت نيز در انتخاب مجلس كوچك تأثير قابل توجهى دارد.

بر اساس اين دو نوع تفكر است كه در بريتانيا هر 84 هزار نفر و در فرانسه هر 95 هزار نفر، و در امريكا هر 460 هزار نفر يك نماينده انتخاب مى‌كنند.

و - رأى مخفى، نيز از شرايط عمده انتخابات آزاد و دموكراتيك شمرده مى‌شود و دخالت ملاحظات، بجز صلاحيت كانديداها مى‌تواند واقعى بودن رأى را خدشه دار سازد و براى دور نگهداشتن انتخابات از هر نوع فشار خارجى، لازم است آرا به‌طور مخفى جمع‌آورى و خوانده شود.

منبع

فقه سياسى، 127/1-125.

انتخابات (و هدف آن)

احترام به آراى عمومى و يافتن وجدان جامعه و رسيدن به نزديك‌ترين راه براى تشخيص مخالف و موافق و تصميم‌گيرى‌هاى مشترك و جمعى، از عمده‌ترين اهداف انتخابات است.