افكار عمومى جامعه و در چنين ضرورت‌هايى، تن به انحلال مجلس مى‌دهند و زمينه را براى انتخابات مجدد فراهم مى‌آورند.

در اينجا نظريۀ سومى نيز وجود دارد كه انحلال از راه خود مجلس را پيشنهاد مى‌كند و برخى از زمامداران مقتدر كه از آراى عمومى برخوردارند، مجلس را توسط رفراندوم به انحلال مى‌كشانند و برخى هم اين نظريه را سالم‌ترين راه تقويت دموكراسى و مطابق با منطق مى‌شمارند، زيرا همان قوه و حاكميتى كه مشروعيت به مجلس مى‌دهد (ملت) مى‌تواند به انحلال آن نيز رأى بدهد و از اين راه قدرت قابل تزايد مجلس كنترل و مهار شود.

منبع

فقه سياسى، 129/1.

انديشۀ تعطيل

انديشمندان شيعه در دورۀ غيبت به‌طوركلى به دو دسته تقسيم مى‌شوند: 1 - نظريه‌پردازان حكومت اسلامى در دورۀ غيبت؛ 2 - نظريه‌پردازان تعطيل حكومت در عصر غيبت. دستۀ دوم بر اساس دلايل كلامى و روايات، به نفى حكومت غير معصوم (ع) پرداخته‌اند. در نقد اين نظريه بايد گفت كه: هر چند در زمان حضور امام معصوم (ع) و امكان دسترسى به ايشان، حاكميت ديگران مشروعيت نخواهد داشت، ولى در عصر غيبت بايد فقيهان عادل و كاردان، حكومت را بر عهده گيرند؛ زيرا بر اساس دلايل امامت و هدف خلقت، خداوند رضاى به تعطيل هيچ‌يك از وظايف امام (ع) نيست و چنين مضمونى به صراحت در آيات و روايات بسيارى همچون حديث سليم بن قيس از حضرت على (ع) بيان شده است. بنابراين محروميت از فيض وجود معصومين (ع) سبب آن نمى‌شود كه شيعيان از آن مقدار بركاتى كه ممكن است با راهنمايى و يا تعيين نماينده عام افاضه شود، هم محروم باشند. همچنين صفت‌هاى ويژه‌اى چون علم مطلق و عصمت معصومين (ع) در تمام شؤون، موجب انحصار اجراى احكام و ولايت در حكومت به مقدارى كه براى جامعه مفيد است، به پيامبر (ص) و امام (ع) نمى‌شود. چنانكه در رواياتى، اشخاص به مساعدت و محبت به ديگران حتى در نظام جور ترغيب شده‌اند و از آنان با عنوان «اولياء الله» ياد شده است.

اعطاى لقب «اولياء الله» در روايت امام هشتم (ع) بنابر نقل صدوق در «المقنع فى الفقه» به كسانى‌كه با وجود تحريم نظام حاكم در درون آن به محبت و دستگيرى اولياى خدا مى‌پردازند، مى‌تواند منزلت و جايگاه مجاهدان در راه خدا را تداعى كند.

جاذبۀ اين واژه و امتياز بزرگ الهى يعنى در زمرۀ اولياى خدا قرار گرفتن خود مى‌تواند به عنوان يك انگيزه مؤثر در بسيج نيروها به سمت عملى كه موجب كسب چنين افتخارى مى‌شود، به شمار آيد.

منبع

فقه سياسى 30/8-25.

انديشۀ سازش

اين انديشه در برابر انديشۀ استمرار مبارزه و جهاد تا حصول پيروزى قرار مى‌گيرد. در گوشه و كنار جهان اسلام، متفكران مسلمانى هستند كه به مسئلۀ رابطه