پوشاند. در تبين انديشه سياسى امام خمينى (ره) آنچه مفروض به نظر مى‌رسد اين است كه:

1 - انديشۀ سياسى ايشان در حد يك نظريه قابل بحث و بررسى است؛

2 - امام آن را در مرحلۀ عمل نيز پياده كرده‌اند تا به نحو متقابل از عمل سياسى براى اصلاح انديشۀ سياسى خويش بهره گيرد؛

3 - امام نه يك سياست پيشه، بلكه يك متفكر اسلامى برخوردار از انديشۀ سياسى دينى است؛ (1)

4 - و بالاخره بنيان انديشۀ امام خمينى (ره)، توحيد و خداباورى است و اسلاميت همراه با عدالت و مردم‌سالارى دينى از مهم‌ترين شاخص‌هاى حكومت مطلوب ايشان به شمار رفته است.

احياى انديشه سياسى اسلام، به ويژه نظريۀ حكومتى اسلام از آغاز مبارزات، مورد نظر حضرت امام بوده است. ايشان اجراى احكام اسلامى را از مهمترين دلايل لزوم برپايى حكومت اسلامى و بسط عدالت را يكى از اهداف مهم حكومت ذكر كرده‌اند.

امام خمينى (ره) در باب حكومت گرچه تمام جوانب يعنى نفس و ماهيت حكومت، زمامدار و حاكم و شكل حكومت را در نظر داشته‌اند اما در بيان مطلوبيت آن بيشتر به محتواى حكومت‌ها توجه داشته‌اند تا شكل آنها.

ايشان به عنوان يك نظريه‌پرداز در باب حكومت و به عنوان يك ايدئولوژيك، توانست بعد از سال‌ها مبارزه و مخالفت با وضع موجود، حكومت مطلوب خود را در قالب جمهورى اسلامى به وجود آورد. حكومتى كه با رژيم هاى موجود در جهان شباهت چندانى نداشت.

«رژيم عادلانه‌اى كه شبيه آن رژيم در دموكراسى غرب نيست». (2)

ايشان در معرفى نظام حكومتى مطلوب خود چنين مى‌فرمايد:

«(جمهورى اسلامى) حكومتى است متكى به آراى ملت و مبتنى بر قواعد و موازين اسلامى.» از نظر امام تعبير مركب جمهورى اسلامى يك مفهوم واحد تلقى مى‌شود، در اين نگاه جمهورى نمى‌تواند شكل خاصى از حكومت باشد، بلكه ماهيت آن را نشان مى‌دهد. شكل حكومت متأثر از دو ناحيه است: يكى محتواى حكومت (اسلاميت) و ديگرى راى و نظر مردم (جمهوريت). آنجايى كه امام جمهورى را به همان معنايى كه در خارج است تلقى كرده‌اند، بيشتر مفهوم شكلى آن مورد نظر است نه ماهيت و محتواى حكومت، اما آنجا كه بحث از نوع حكومت است جمهورى مطلوب امام تماما همانند جمهورى‌هاى رايج نيست و مقومات و عناصر ويژه خود را دارد.

امام با پيوند اسلاميت و جمهوريت سازگارى دين و مردم‌سالارى را در نهضت اسلامى خود متجلى كردند.

از ديدگاه امام هر حكومتى در هر شكلى كه باشد اعم از فردى، گروهى و جمعى (اكثريت) اگر در نوعيت خود مبتنى بر زور و سلطه باشد غير مشروع و مطرود خواهد بود.

از منظر امام خمينى (ره) شكل حقوقى رژيم مهم نيست، آنچه مهم است، محتواى آن است، به همين دليل مى‌فرمايند: «شكل نهايى حكومت با توجه به شرايط و مقتضيات كنونى جامعه ما توسط خود مردم تعيين خواهد شد». اين امر كه جمهوريت به اسلام قيد خورده