تضمين امنيت و استمرار آن دارد، تجاوز را جز در مورد ستمكاران (فَلاٰ عُدْوٰانَ إِلاّٰ عَلَى اَلظّٰالِمِينَ‌) (2) گناهى بزرگ و مستوجب سخت‌ترين مجازات‌ها شمرده و مرتكب آن را ستمكار خوانده است (وَ مَنْ يَتَعَدَّ حُدُودَ اَللّٰهِ فَأُولٰئِكَ هُمُ اَلظّٰالِمُونَ‌) (3) بزرگ‌ترين خطر تجاوز، وقتى آشكار مى‌شود كه متجاوز به حال خود رها شود، تا خود بر تكرار آن تشويق شده و ديگران نيز راه او را بپيمايند. هرنوع زير يا گذاشتن حقى، تجاوز است، و اين حق مى‌تواند فردى، اجتماعى و بين‌المللى باشد. نقض حقوق شناخته شده ملت‌ها تجاوز به آنهاست، و اين حق مى‌تواند از هر مقوله‌اى باشد و بارزترين آن تجاوز به حق حاكميت، استقلال و تماميت ارضى كشورهايى است كه از اين حقوق برخوردار هستند.

تجاوز در روابط بين‌المللى مى‌تواند ابعاد گسترده‌اى داشته باشد كه در هر مورد، نوعى نقض امنيت بين‌المللى را به همراه دارد. تجاوز، ضد ارزشى است كه تجزيه‌پذير نيست. زيرا نا امنى نشأت گرفته از آن ممكن است ملت‌هايى غير از قربانى تجاوز را نيز دامنگير شود، و زمينه را براى تجاوزهاى ديگر و گسترش نا امنى فراهم آورد و حتى خود متجاوز را نيز قربانى بگيرد.

بر اساس مادۀ 51 منشور ملل، توسل به زور براى دفاع از خود محدود به وقوع حمله مسلحانه شده است، اما به‌طور ضمنى حمله مسلحانه را به عنوان دفاع مشروع قبل از آنكه حمله‌اى صورت گرفته باشد، به بهانۀ پيشگيرى از حملۀ ممنوع شمرده است، ولى مشكل بزرگ آن است كه زمان وقوع حمله مسلحانه توسط شوراى امنيت اعلام مى‌شود و تا آن زمان ممكن است حوادث بسيارى اتفاق بيفتد كه تشخيص آغازگر و در نهايت تعيين متجاوز را پيچيده و مشكل كند.

سر انجام سازمان ملل متحد، طى قطعنامه‌اى در سال 1974 (م) تجاوز را پس از يك مقدمۀ كوتاه در زمينۀ نقش تعريف تجاوز در تقويت صلح و امنيت بين‌المللى كه از مقاصد اساسى ملل متحد است، و نيز تأكيد بر حل اختلافات از راه مسالمت‌آميز و اشاره به حساس بودن شرايط برخاسته از وجود انواع سلاح‌هاى داراى قدرت انهدام گسترده، و تأييد مجدد بر وظيفه دولت‌ها در خوددارى از كاربرد زور و محروم كردن ملت‌ها از حق تعيين سرنوشت، آزادى و استقلالشان، يا براى نقض تماميت ارضى و همچنين تأكيد برخوردارى دولت‌ها از اشغال نظامى سرزمين دولت ديگر، چنين تعريف كرد:

ماده اول: تجاوز عبارت است از كاربرد نيروى مسلح، توسط يك دولت عليه حاكميت، تماميت ارضى يا استقلال سياسى دولتى ديگر، يا كاربرد آن از ديگر راه‌هاى مغاير با منشور ملل متحد، آن‌چنانكه در اين تعريف آمده است. (3)

منابع

1 - فقه سياسى 248/5؛ 2 - بقره / 193؛ 3 - بقره / 229؛ 4 - فقه سياسى 748/7-746.

تجاوز و تهديد امنيت

اسلام با توجه به نقشى كه ريشه‌كن كردن تجاوز در تضمين امنيت و استمرار آن دارد، تجاوز را جز در مورد ستمكاران (فَلاٰ عُدْوٰانَ إِلاّٰ عَلَى اَلظّٰالِمِينَ‌) (1) گناهى بزرگ و مستوجب سخت‌ترين مجازات‌ها شمرده و مرتكب آن را ستمكار خوانده است (وَ مَنْ يَتَعَدَّ حُدُودَ اَللّٰهِ فَأُولٰئِكَ‌)