اين‌كه يك عامل بازدارنده از بار آمدن نتايج ناخواسته و منفى است، خود، انگيزۀ ارتقاى كمّى و كيفى كار محسوب مى‌شود.

كار در فرهنگ اسلامى تعهدى است كه به صورت تراضى، برابر و خارج از شرايط تحميلى انجام مى‌شود و هيچ نوع وابستگى در ماهيت قرارداد و كار منظور نمى‌شود. در فقه اسلامى، وابستگى تحميلى نوعى اكراه و وابستگى خارجى نوعى سبيل منفى، تلقى شده و محكوم به بطلان هستند.

از نظر اسلام نه‌تنها، نيروى كار بايد مستقل و ناوابسته باشد، بلكه به استعدادهاى بالقوه و بالفعل خود تكيه كند و ركون و ولايشان به نيروى لايزال الهى باشد، تا با امدادهاى الهى، استعدادهاى بالقوه آنان فعليت يابد و نيروها، شكوفا و بالنده شود و همچنين مشاركت در عمل و همگرايى در اجرائيات همانند مشاوره در مديريت‌ها، مورد تأكيد اسلام است.

در فرهنگ اسلامى، روحيه جهادى و ايثار همواره جاى «من» و «منافع من» مى‌نشيند و حتى در جايى كه سودى، عايد «من» نمى‌شود، انگيزه كار و تلاش مى‌شود و توسعۀ پايدار به ارمغان مى‌آورد و همچنين كار توأم با علم قابل تقدير و موجب رفعت مقام است و در اسلام تنها كار پذيرفته، كارى است كه توأم با تقوا انجام گرفته باشد (إِنَّمٰا يَتَقَبَّلُ اَللّٰهُ مِنَ اَلْمُتَّقِينَ‌) (1). پس اين عوامل و ويژگى هاست كه موجب تحول عميق در توسعه شده است. (2)

منابع

1 - مائده / 27؛ 2 - فقه سياسى 115/4-111.

تولى

تولى: دوست داشتن اهل‌بيت (ع) و پذيرش ولايت و امامت ايشان.

تولى به معناى يادشده اصطلاحى در برابر تبرى از مهم‌ترين آموزه‌هاى اعتقادى نزد شيعه اماميه است. در قرآن كريم، مودت و محبت ذى‌القربى (ع) مزد رسالت رسول اكرم (ص) تعيين‌شده (1) و در روايات بر آن فراوان تأكيد شده (2) و بلكه اساس و پايه اسلام برشمرده شده (3) و ديندارى و ايمان، بدان منوط شده است (4) و در برخى روايات، ولايت اهل‌بيت (ع) در كنار نماز و روزه و زكات و حج از اركان اسلام و بلكه مهمترين ركن آن تلقى شده است. (5)

مراد از محبت اهل‌بيت (ع) - كه روايات بر آن تأكيد كرده‌اند - پذيرش امامت و ولايت امامان (ع) تسليم در برابر آنان و تصديق و تبعيت از ايشان در رفتار و گفتار قرار دادن آنان در جايگاهى است كه خداى متعال براى آنان قرار داده است. از اين رو، مقدم داشتن ديگران بر آنان در اين قلمرو، در واقع خروج از دايره محبت محسوب مى‌شود. (6)

اين همه تأكيد و اهتمام به مسئلۀ تولى در متون دينى براى اين است كه محبت به اهل‌بيت (ع) و پذيرش ولايت ايشان در واقع، محبت به خدا و پيامبر خدا (ص) و قبول ولايت خدا و رسول او است. چنان‌كه دشمنى با آنان، دشمنى با خدا و رسول و انكار ولايت ايشان، انكار ولايت خدا و رسول و دخول در ولايت شيطان است. (7)

از عنوان تولى به مناسبت در باب طهارت وصالت سخن رفته است.

تولى همراه تبرى - كه مفهوم متضاد و مخالف آن