است؛

23. اگر از وجود مسلمانان به عنوان سير دفاعى استفاده كنند، كشتن آنها هم - در صورت لزوم - جايز است و ديه هركس كه در جنگ شركت كرده و كشته شود، اگر بى‌گناه باشد، از بيت‌المال پرداخت مى‌شود، 24. دفن كردن مسلمانان مقتول واجب است؛

25. مرزدارى و ديدبانى واجب است. كمترين آن سه روز و بيشترين آن چهل روز است و اجازه گرفتن از امام (ع) يا فقيه لازم نيست؛

26. فرماندهان و مسئولان جهاد بايد اوامر و نواهى خود را طبق موازين اسلامى صادر كنند و حسن رفتار آنها نمايشگر نمايندگى آنها از طرف صاحب امر (ع) باشد؛

27. كسى‌كه به دليل صلاحيتش اطمينان دارد كه مأذون است، مى‌تواند افراد ناصالح را از حوزه مسئوليت‌هاى جهاد خارج كند. زيرا دخالت نا اهلان موجب ظلم نسبت به كسانى مى‌شود كه در جهاد جان خود را از دست مى‌دهند و چه‌بسا موجب، اختلال در نظام جهاد شده و ضربه‌اى به حيثيت اسلام وارد آورد؛

28. مجاهدان بايد با توكل به خدا و اعتماد و اطمينان به رحمت الهى و نصرت وعده داده‌شده الهى، آمادگى خود را بيشتر كنند و بدانند كه در جهاد و پيروزى نمى‌توان به سلاح و نيرو تكيه كرد؛

29. مسئولان و فرماندهان جهاد بايد عدالت و انصاف و برابرى را نصب العين قرارداده و از استخدام افراد ناصالح خوددارى كنند و بدانند كه اداره امور كشورى و لشگرى بر عهده انبياء و معصومين (ع) است و فرماندهان كار آنها را انجام مى‌دهند و همۀ اعمال آنها مورد محاسبۀ الهى قرار خواهد گرفت و به‌اندازه‌اى حتى كم، اجازۀ خيانت در اموال به كسى ندهند، 30. فرماندهان و مسئولان جهاد همواره بايد در تهذيب نيروها و ايجاد خلوص نيت در آنها بكوشند و آنها را به سلاح دعا مجهز كنند؛

31. بايد كينه‌ها و نفاق از ميان نيروهاى اسلام ريشه‌كن شود و همگى يكدل و يك جان به آينده فكر كنند، گويى هم‌اكنون به دنيا آمده و سابقه‌اى با يكديگر ندا شته اند؛

32. دعاى به‌موقع و برخورد با دشمن را فراموش نكنند؛

33. فرار از جبهه بعد از تلاقى، حرام است حتى اگر شك در پيروزى داشته باشند.

منبع

فقه سياسى 38/6-35.

جهاد (و اقسام آن)

شايع‌ترين تقسيم‌بندى جهاد در فقه تقسيم آن به دو نوع «ابتدايى» (تهاجمى) و «دفاعى» است. برخى از فقها همۀ موارد جهاد را دفاعى دانسته و گفته‌اند كه حتى در مواردى كه جهاد ابتدايى شمرده شده، اسلام به دليل دفاع از حق، آزادى دعوت و مقابله با تجاوز معنوى به حريم كرامت انسانى جهاد را تجويز كرده است.

برخى نيز اصولا جهاد را به مفهوم تهاجمى و به معناى آن دانسته‌اند كه اسلام هرگونه راه رفتار مسالمت آميز را با كسانى كه به اسلام نگرويده و تن به پرداخت جزيه نداده‌اند بسته و در برابر آنان دستور جهاد داده است.