به هنگام آغاز جهاد تمامى سرزمين‌هاى دار الحرب منطقه جنگى محسوب مى‌شود. هرچند كه ممكن است به دلائلى جنگ تنها در منطقه خاص و محدودى مؤثر باشد و اما درگيرى نظامى هرگز به سرزمين‌هايى كه به نحوى با مسلمانان قرارداد مؤثر در مسائل امنيتى و دفاعى دارند كشانده نمى‌شود.

توسعۀ جنگ از منطقۀ مؤثر (جبهۀ جنگ) به ساير نقاط منطقۀ جنگى، بستگى به شيوه عمل دشمن و مسائل امنيتى و دفاعى دارد، اما از آنجا كه روح جهاد در اسلام بيانگر امرى موقت و كنترل شده است و هدف نهايى اسلام سرعت بخشيدن به خاتمۀ جنگ و راهيابى به شيوه‌هاى محدودكننده و حتى پايان‌بخش و حذف جنگ است؛ از اين رو مى‌توان گفت كه توسعۀ جبهۀ جنگ به ساير مناطق جنگى احتياج به عاملى مؤثر و مصلحتى قابل‌توجه دارد.

منبع

فقه سياسى 229/5.

جهاد (و محدوديت انسانى)

بر اساس دستورات اسلامى برخى اشخاص، در جنگ از مصونيت انسانى برخوردار هستند، پس كشتن يا به اسير گرفتن آنان همراه با محدوديت‌هايى بوده و جايز است. اين بحث را در دو مرحله بررسى مى‌كنيم:

مرحله اول: مصونيت در مورد اشخاص دشمن در دار الحرب. بر اساس روايات قابل‌قبول فقهاى شيعه و اهل سنت در موارد بسيارى اقدام جنگى براى كشتن اشخاص هر چند دشمن باشند و در جبهه هم حضور داشته باشند، ممنوع است و اين موارد از اين قرار خواهد بود:

1. اطفال تبعۀ دشمن:

در اين مورد نهى صريح از پيامبر اكرم (ص) رسيده است؛ (1)

2. زنان:

روايات و آراى فقها در مورد ممنوع بودن تعرض به زنان متفقند، (2) مگر در صورتى كه زنان در جنگ شركت كنند، كه در يك مورد زن يهودى كه اقدام به قتل مرد مسلمانى كرده بود در حملۀ تلافى جويانه به امر پيامبر (ص) به قتل رسيد. (3)

در هر حال فقهاى شيعه در مورد جواز كشتن زنان در جنگ حتى در صورتى كه در جبهه شركت كرده و رزمندگان خود را يارى بدهند و بر عليه مسلمان وارد عمليات شوند، ترديد كرده و بسيارى به صراحت آن را رد كرده‌اند. (4) و در روايتى از امام صادق (ع) آمده است كه پيامبر (ص) فرمود: حتى اگر زنى در جنگ شركت كند تو از كشتن وى، تا مى‌توانى چشم‌پوشى كن؛ (5)

3. پيران:

از مواردى است كه پيامبر (ص) به صراحت از قتل آنها نهى كرده است. (6) اما مصونيت پيران، مشروط بر آن است كه در جنگ شركت نداشته باشند، اما در صورتى كه به عنوان نيروى رزمنده و يا مشاور نظامى در طراحى نقشه‌هاى جنگى و يا هر نوع راهنمايى نظامى در جنگ بر عليه مسلمانان مشاركت داشته باشند، از مصونيت جنگى بهره‌مند نخواهند بود؛ (7)

4. بيماران، نابينايان و افليج‌ها:

اين موارد نيز در رديف كسانى‌كه از مصونيت جنگى برخوردار هستند، در روايات و نظرات فقها ديده