ابن قدامه، المغنى 165/9 و سرخسى و المبسوط 3/10 و عسقلانى، الجهاد و السير من فتح البارى / 123؛ 4 - ابن قدامه، المغنى 170/9 و عسقلانى، الجهاد و السير من فتح البارى / 133؛ 5 - ابن قدامه، المغنى 167/9 و عسقلانى، الجهاد والسير من فتح البارى / 130؛ 6، 7، 8 و 9 - ابن قدامه، المغنى 164/9، 169-168 و 172؛ 10 - ابن قدامه، المغنى 9 / 172 و المبسوط 30/10؛ 11، 12 و 13 - ابن قدامه، المغنى 164/9-163 و 166؛ 14 - ابن قدامه، المغنى 165/9 و الجهاد و السير من فتح البارى / 88؛ 15، 16، 17، 18 و 19 - ابن قدامه، المغنى 166/9، 174 و 177؛ 20 - ابن قدامه، المغنى 166/9 و المبسوط 17/10 و الجهاد و السير من فتح البارى / 118؛ 21 - ابن قدامه، المغنى 175/9 و الجهاد و السير من فتح البارى / 201؛ 22 و 23 - ابن قدامه، المغنى 167/9، 216، 244 و 285؛ 24 و 25 - ابن قدامه، المغنى 166/9 و 207 و المبسوط 4/10 و 23؛ 26، 27 و 28 - ابن قدامه، المغنى 167/9، 175 و 178؛ 29 - ابن قدامه، المغنى 177/9 و الجهاد و السير من فتح البارى / 236؛ 30 - ابن قدامه، المغنى 230/9 و المبسوط 31/10؛ 31 - ابن قدامه، المغنى 177/9؛ 32 - ابن قدامه، المغنى 231/9 و المبسوط 65/10؛ 33 - ابن قدامه، المغنى 230/9 المبسوط 31/10 و 64 و الجهاد و السير من فتح البارى / 232؛ 34 - ابن قدامه، المغنى 255/9؛ 35 - ابن قدامه، المغنى 261/9؛ 36 - ابن قدامه، المغنى 249/9 و 250 و الجهاد و السير من فتح البارى / 223؛ 37 - اين قدامه، المغنى 268/9 و المبسوط / 7؛ 38 - فقه سياسى 5 / 353-349.

جهاد (با بغاة)

بغى در لغت يعنى بيرون شدن از حد و سامان و در اصطلاح به معناى مخالفت كردن با اوامر دولت عدل اسلامى است، خواه مخالفت مسلحانه باشد خواه نه. اين مخالفت جرم سياسى است و مجرم را باغى (جمع بغاة) گويند. شرط تحقق اين جرم داشتن دارودسته (فئة) نيست. باغى مسلم است و مال او محترم است، اما اگر با دولت بجنگد و در حين جنگ، مالى از او تلف شود، دولت ضامن تلف مال او نيست. اسيران جنگى كه از بغاة گرفته مى‌شود، برده نمى‌شوند. اگر قواى جنگى نداشته باشند، پس از جنگ با آنان، نبايد فراريانشان را تعقيب كرد. جهاد با بغاة، جهاد كامل است. پس اگر نفرهاى دولتى از دست سپاه بغاة بگريزند، مرتكب جرم شده‌اند و اگر در جنگ كشته شوند، شهيد هستند.

غير مسلمانان اگر با دولت اسلامى مخالفت و قيام كنند كفار حربى هستند و از بغاة به شمار نمى‌آيند. (1) حال با توجه به تعاريف و احكام ذكر شده در خصوص بغاة يكى از اقسام جهاد در فقه اسلامى جهاد با بغاة است و آن عبارت است از جنگ داخلى با قيام‌كنندگان عليه خليفۀ حق (2) كه با وجود داخلى بودن اين نوع جنگ، ولى در فقه در رديف اقسام جهاد آمده است. اصل واژه بغى از اين آيه گرفته‌شده است: (وَ إِنْ طٰائِفَتٰانِ مِنَ اَلْمُؤْمِنِينَ اِقْتَتَلُوا فَأَصْلِحُوا بَيْنَهُمٰا فَإِنْ بَغَتْ إِحْدٰاهُمٰا عَلَى اَلْأُخْرىٰ فَقٰاتِلُوا اَلَّتِي تَبْغِي حَتّٰى تَفِيءَ إِلىٰ أَمْرِ اَللّٰهِ‌). (3)

مناسبت تاريخى اين آيه چنين بوده است كه بين دو گروه از انصار در مدينه برخورد مسلحانه اى رخ داد و آنگاه كه اين آيه نازل شد، پيامبر (ص) آن را برانصار