مجاهد را الگويى كامل در اين خصلت به شمار آورد؛

9. احياى روحيه ارزشمند مقاومت و صبر و شكيبايى در مقابل شكنندگى و تحمل ناپذيرى و از پا درآمدن در مقابله با سختى‌ها و موانع كه در بعد اجتماعى يكى از كارسازترين عناصر حيات اجتماعى و مؤثرترين عامل بقاى جامعه در عرصۀ تنازع بقا محسوب مى‌شود. (9)

منابع

1 - فروع كافى 327/1 و وسائل‌الشيعه 7/11؛ 2 و 3 - كنزالعمال 243/2؛ 4 - توبه / 51؛ 5 - آل‌عمران / 126؛ 6 - نهج‌البلاغه / خ 27؛ 7 - بحارالانوار 137/71 و كنزالعمال 3 / 103؛ 8 - آل‌عمران / 173؛ 9 - فقه سياسى 388/5-385.

جهاد (و ارتقاى فرهنگى و معنوى)

بر اساس مباحث فقهى، در برخى موارد جهاد موجب ارتقاى فرهنگى و معنوى در جامعۀ مسلمانان مى‌شود.

تصوير و ترسيم ارتقاى فرهنگى و معنوى به عنوان يك اثر برخاسته از جنگ در حوزۀ جهاد مقدس اسلامى نه‌تنها امرى ممكن، بلكه پديده‌اى اجتناب‌ناپذير است.

در جنگ‌هاى متداول نيز نمودارى از اين ارتقاى فرهنگى و معنوى هر چند سطحى و ضعيف مى‌توان ديد كه از ذخيره‌سازى توان ها براى مقابله با دشمن ناشى مى‌شود.

به طور معمول نظم، همدردى، شجاعت، از خودگذشتگى، فداكارى، تفكر جمعى، حسن تعاون، مشاركت جمعى، رعايت حقوق ديگران و گرايش به عدالتخواهى از آثار عمومى جنگ‌ها - با وجود تنوع ماهيت و اهداف آنها - به شمار مى‌رود.

نگاهى گذرا به فضاى فرهنگى و معنوى دوران جهاد در عصر مدنى حيات پيامبر گرامى اسلام (ص) مى‌تواند در تبيين اين حقيقت مؤثر باشد.

جهاد در ديدگاه پيامبر اسلام (ص) نوعى معامله با خداست و جهادگر در اين معامله با گذشتن از خود در انديشۀ رسيدن به رضوان و جنت الهى است و او اين مبادله را قطعى و وعده الهى را در آن غير قابل ترديد مى‌داند و در اين نبرد عشق باختن با خدا، او را باكى از شهادت نيست و براى او رستگارى نهايى در تحقق وعده و بشارت الهى است كه به اعتقاد وى كسى وفادارتر از خدا به پيمانش نيست. (1) (إِنَّ اَللّٰهَ اِشْتَرىٰ مِنَ اَلْمُؤْمِنِينَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوٰالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ اَلْجَنَّةَ يُقٰاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اَللّٰهِ‌! فَيَقْتُلُونَ وَ يُقْتَلُونَ وَعْداً عَلَيْهِ حَقًّا فِي اَلتَّوْرٰاةِ وَ اَلْإِنْجِيلِ وَ اَلْقُرْآنِ وَ مَنْ أَوْفىٰ بِعَهْدِهِ مِنَ اَللّٰهِ فَاسْتَبْشِرُوا بِبَيْعِكُمُ اَلَّذِي بٰايَعْتُمْ بِهِ وَ ذٰلِكَ هُوَ اَلْفَوْزُ اَلْعَظِيمُ‌).

«خداوند از مؤمنان، جان‌ها و اموالشان را خريدار است كه در مقابل آن بهشت را شايسته‌اند، آنانى كه در راه خدا پيكار مى‌كنند، دشمن را به هلاكت مى‌رسانند و يا خود به فيض شهادت مى‌رسند. اين وعده حقى است كه در تورات، انجيل و قرآن آمده است چه كسى وفادارتر از خدا به پيمان هايش است پس شما را بشارت باد به اين معامله كه با خدا كرديد و اين است رستگارى بزرگ».

در مكتب جهاد، نخستين اصل آن است كه «لكن امر مانوى»، «هركس به آنچه كه مى‌انديشد و آن را مى‌طلبد خواهد رسيد» و كسى‌كه پا به عرصه جهاد گذارده، تا به خواسته‌هاى مادى خود جامه عمل بپوشاند، پاداشى جز