1 - انفال / 60؛ 2 - هود / 113؛ 3 - نساء / 141؛ 4 - فقه سياسى 232/5-231.

جهاد (و حفظ حاكميت و سيادت)

يكى از دستاوردهاى جهاد حفظ حاكميت و تضمين سيادت و آسيب‌ناپذير كردن كرامت ملى و استقلال سياسى است، گرچه در نصوص اسلامى، اين ويژگى از اهداف و انگيزه‌هاى جهاد به شمار رفته است و همانطور كه در علل و اهداف جهاد آمده، جهاد به عنوان سنام (نيزۀ بر افراشته) دين معرفى‌شده است، اما به لحاظ تحليل عينى جهاد، مى‌توان گفت كه اين خود از نتايج جهاد است كه حاكميت و سيادت اسلام در سايه جهاد مى‌تواند از هر تعرضى در امان باشد.

در برخى از احاديث جهاد فى سبيل الله، جهاد براى اعلاى كلمۀ الله تفسير شده است و حفظ سيادت اسلام، امت و كشور اسلامى از مصاديق جهاد فى سبيل الله معرفى‌شده است. (1)

گرچه «اعلاى كلمة الله» را مى‌توان به انتشار و پيشرفت اسلام نيز تفسير كرد، كه خود يكى از آثار شكوهمند جهاد است ولى انتشار و توسعه توحيد در حقيقت اثر اعلاى توحيد و سيادت آيين توحيد است و با جهاد، ابتدا حاكميت و سيادت آيين الهى استقرار مى‌يابد و در نتيجۀ آن، دل‌ها به سوى اين آيين جذب مى‌شود.

بر همين روال مى‌توان در مورد حديث نبوى مشهور:

«ان الجنة تحت ظلال السيوف» (2) نيز چنين تفسير كرد كه خوشبختى ها و موفقيت‌هايى كه انسان را به بهشت برين مى‌رساند در سايۀ جهاد امكان‌پذير است.

صريح‌تر از اين احاديث، گفتارى است كه امام صادق (ع) از پيامبر اكرم (ص) نقل مى‌كند كه فرمود:

«فمن ترك الجهاد البسه الله ذلا و فقرا فى معيشته و محقا فى دينه». (3)

«كسى كه جهاد را ترك كند، گرفتار مذلت و تنگدستى در زندگى و از كف دادن دين مى‌شود».

بر مبناى اين حديث، هر فردى كه از انجام فريضۀ جهاد سرباز مى‌زند به نوبۀ خود در خفت جامعه و فقر عمومى و سلب امنيت دينى نقش قابل‌توجهى ايفا مى‌كند كه در حج مى‌تواند براى حاكميت، سيادت و امنيت جامعه اسلامى خطرى جدى و خسارتى جبران‌ناپذير به دنبال داشته باشد. (4)

امام صادق (ع) حديث نبوى: «الخير كله فى السيف» را چنين تفسير مى‌كند: خداوند پيامبرش را با اسلام به سوى مردم برانگيخت و مردم پس از ده سال دعوت از پذيرفتن آيين وى سر برتافتند، تا اينكه خداوند وى را به جهاد امر كرد. اين است معناى اينكه خير در سايه سلاح به دست آوردن است و ممكن است دوباره، اوضاع معكوس شود و امت با ترك جهاد به دوران خفت و اسارت حاكميت قريش در مكه بازگردد. (5)

آينده‌نگرى در پايدارى حاكميت و سيادت امت اسلامى از نكاتى است كه در احاديث نبوى به آن اشاره شده است:

«قال النبى (ص): اغزوا تورثوا ابنائكم مجدا». (6)

«به جهاد برخيزيد تا براى نسل‌هاى آينده، مجد و عظمت را از خود به يادگار بگذاريد».

برخى تصور مى‌كنند كه با رشد عقلانى و توسعۀ فناورى، راه‌حل‌هاى مسالمت آميز جاى مخاصمات