در دو عرصه، حق انتخاب را به عنوان يك حق عمومى اثبات مىكند:
الف - در موارد «ما لا نص فيه» و قلمروى آزاد شرع كه در حقيقت اصل
برائت شرعى و اصل برائت عقلى در اين عرصه مؤكد يكديگرند؛
ب - حق انتخاب در شيوههاى اجرايى تكاليفى كه براى انجام آنها شيوه
خاصى در شرع پيشبينى نشده است. بسيارى از اعمالى كه به عنوان مقدمۀ انجام
تكاليف به جا آورده مىشوند، از اين قبيل محسوب مىشوند. (7 و 8)
منابع
1 - بقره / 2 و 29؛ 2 - بقره / 2 و 168؛ 3 - انعام / 6 و 145؛ 4 -
فقه سياسى 61/7-60؛ 5 - اسراء / 15؛ 6 - كلمات قصار / 105؛ 7 - فقه سياسى 145/7؛ 8
- دائرة المعارف بزرگ اسلامى 299/2.
اباحه (و برائت)
اصل اباحه به مفهوم نفى حكم الزامى و اصل برائت به معناى نفى
مسئوليت در موارد شك در حكم و مسئوليت بيانگر يك مبناى كلى در حقوق عمومى است.
مبنايى كه بر اساس آن آحاد جامعه از آزادى عمل و احساس فراغ از
مسئوليت برخوردار بوده و راه زندگى بر مبناى خواستههاى عقلانى و مصلحت
گرايانۀ مشترك، هموار و گشوده مىشود.
محدوديتهاى ناشى از تكاليف قانونى و مسئوليتهاى قهرى هرچند براى
زندگى هوشمندانه و مدنى سودمند است و نظم را در جامعه استقرار مىبخشد، اما به
همان اندازه كه مفيد است موجب تنگناهايى است كه گاه فرد و جامعه را دچار اختناق و
بحران عقلانيت مىكند، وجود اصل اباحه و اصل برائت در فقه و حقوق اسلامى دريچۀ
اطمينانى است بر اين تنگناهاى بحران زا كه جامعه را در خلاصى از محدوديتها و
مسئوليتهاى دست و پاگير و شايد هم اختناق آور نجات مىدهد و عرصههاى زيادى را در
جامعه براى آزادى عمل مىگشايد.
منبع
فقه سياسى 685/7.
ابزار جنگ
ابزار جنگ: ادوات ساختهشده براى نبرد.
ابزار جنگ به ابزارى اطلاق مىشود كه براى نبرد با دشمن ساخته شدهاند:
خواه براى حفظ بدن در برابر يورش دشمن، مانند كلاهخود، سير و زره، يا براى تهاجم
و ضربه زدن به دشمن، مانند تفنگ، شمشير و نيزه. از اين عنوان در بابهاى جهاد،
تجارت و سبق و رمايه سخن رفته است.
از مصارف بيتالمال، خريد ابزار مورد نياز سپاه اسلام است (1) به
تصريح برخى، مسابقه با انواع ابزار جنگى همراه با شرط بندى جايز است. (2) فروش
سلاح به دشمنان دين كه در حال جنگ با اهل حق هستند، يا به انگيزه تجهيز و يارى
آنان عليه مسمانان، هر چند در حال جنگيدن نباشند، حرام و معامله باطل است. برخى
فروش ابزار جنگ به دشمنان دين را در هر حال حرام دانستهاند. (3)
به تصريح قرآن كريم، (4) مسلمانان بايد هميشه براى جهاد و دفاع
آمادگى داشته باشند و نيرو و ابزار جنگ را