اسلامى محسوب خواهد شد.

ولى از سوى ديگر همين مقررات و قواعد كلى قطع نظر از آنكه كشورى اجراى آن را در روابط خارجى اعمال مى‌كند، وقتى در رابطه با مسائل بين‌المللى - بطور كلى - مورد بحث قرار مى‌گيرد، بخشى از حقوق بين‌الملل اسلام تلقى مى‌شود، زيرا همين اصول و قواعد مبين ديدگاه‌هاى حقوقى اسلام در رابطه با نظام بين‌المللى و سيستم حقوقى آن است.

با اين توضيح، هم مى‌توان به خلطى كه برخى در تبيين دو مفهوم متفاوت سياست خارجى دولت اسلامى و حقوق بين‌الملل اسلامى مرتكب شده‌اند، پى برد، و هم به اين نكته توجه داشت كه چگونه ما در عين تفاوت مفهومى بين آن دو مقولۀ حقوقى، اصول و قواعد سياست خارجى كشور اسلامى را در شمار قواعد حقوق بين‌الملل محسوب مى‌كنيم.

يكى از نويسندگان، پاسخ به اين پرسش را كه آيا در اسلام حقوق بين‌الملل وجود دارد و تعريف آن چيست‌؟ را به‌طور غير مستقيم چنين بيان مى‌كند: اگر فلسفۀ تأسيسى دانش حقوق بين‌الملل را دگرگونى در روابط ملت‌ها و جلوگيرى از تجاوز زورمندان و توانگران، و برابرى و برادرى انسان‌ها بدانيم، بايد اذعان كنيم كه پيامبر اسلام (ص) بنيانگذار حقوق بين‌الملل بوده است. (3)

طرح اخلاق بين‌المللى به معناى مجموعۀ قواعد رفتار كه نيروى الزام‌آور خود را در كاربرد معيارهاى خيروشر، از عقيده‌اى درونى كسب مى‌كند، پيشنهاد جديدى است كه مارسل بوازار نويسنده مدافع اسلام در غرب از آن به جاى حقوق بين‌الملل كه ناتوانى خود را به اثبات رسانده است، سخت دفاع مى‌كند. (4) وى كه جهانى‌شدن واقعى حقوق را تنها در گروى استكمال وجدان عمومى مى‌داند، با اضافه كردن اين اصل كه وجدان عمومى نمودار نوعى معيار است كه در اخلاق نهفته، سعى دارد كه قواعد حقوق بين‌الملل اسلام را نوعى نظام اخلاقى بين‌المللى معرفى كند.

از آنجا كه تعميم تدريجى وجدان عمومى، گسترش آن را بر ارزش‌هاى جهانى امكان‌پذير مى‌شمارد، جنين نتيجه مى‌گيرد كه اگر واقعا مى‌خواهند عدالت بين‌المللى تحقق پذيرد و جهان بشرى از صلح و سعادت حقيقى برخوردار شود، بايد نظام اخلاق بين‌المللى اسلام و اهميت جهان اسلام را بشناسند؛ و بر اساس آن در ايجاد نظام بين‌المللى جديد بكوشند و از انديشه‌هاى نارواى خود در اين باب دست بكشند، انديشه‌هايى كه از 14 سده پيش به اين‌طرف، بر محيط و زمينه ذهنى و فضاى فكرى و تمدن و فرهنگ مغرب زمين حاكم بوده است. (5 و 6)

منابع

1 - اسلام و حقوق بين‌الملل / 20 و 21؛ 2 - قانون اساسى جمهورى اسلامى ايران، اصل 154؛ 3 - اسلام در جهان امروز / 270؛ 4 - انسان‌دوستى در اسلام / 12-11، 5 - همان / 321؛ 6 - فقه سياسى 78/3-73.

حقوق بين‌الملل اسلام (و قواعد آن)

اصول و قواعد حقوقى كه حاكم بر زمينه‌هاى مختلف روابط جامعه اسلامى و جامعۀ بين‌الملل است را مى‌توان به اين صورت برشمرد:

1. اصل صلح و همزيستى؛

2. اصل امنيت؛

3. اصل برابرى و حقوق يكسان ملت‌ها؛