معناى قابل‌قبول بودن شيوه‌هاى نادرستى كه در سازمان‌هاى جاسوسى دنيا از قبيل سازمان سيا، كا. گ. ب و موساد متداول بوده، نيست.

فجايع وحشتناكى كه اين سازمان‌هاى مخوف بر عليه ملت‌هاى مظلوم و جهانيان در تاريخ يكصد ساله اخير به وجود آورده‌اند، ننگين ترين صفحات تاريخ سياسى معاصر را رقم زده است.

روش‌هاى معمول اين سازمان‌هاى ضد بشرى همواره با قتل، شكنجه، خشونت، فريب، تجاوز، نفاق، زير پا گذاردن حقوق اساسى ملت‌ها، هتك حرمت و كرامت انسان‌ها، قانون‌شكنى‌ها، تقلب و تزوير همراه بوده كه هرگز با اهداف و آرمان‌ها و رسالت انسانى و الهى اسلام سازگار نيست.

براى به دست آوردن ديدگاه اصولى اسلام در زمينه ضرورت جمع‌آورى اطلاعات مربوط به موجوديت و تحركات دشمن، لازم است مرورى در متون اسلامى داشته باشيم.

1. سيرۀ پيامبر اكرم (ص) در برخورد با دشمن و حركت‌هاى نظامى چنين بود:

«كان رسول‌الله (ص) اذا بعث جيشا فامّهم اميرا بعث معه من ثقاته من يتجسس له خبره». (1)

(پيامبر اكرم (ص) پيوسته به هنگام گسيل دادن لشگرى، فرماندهى بر آنها مى‌گماشت و يكى از افراد مورد اطمينان خود را همراه وى مأموريت مى‌داد كه گزارش‌ها و اخبار را كسب نموده و به اطلاع برساند).

قسمت آخر حديث را مى‌توان به دو صورت تفسير كرد:

الف - فرد مورد اطمينان، اطلاعات لازم را كسب و آن را به اطلاع فرمانده و مسئول سپاه مى‌رساند. بنابراين تفسير، مأموريت مقام مسئول تجسس، تنها در راستاى اطلاعات مربوط به مسائل نظامى و در جهت امكان تصميم گيرى درست در جبهه جنگ و فرماندهى صحيح و مديريت رزمى براى رسيدن به پيروزى نهايى است؛

ب - فرد مأمور تجسس، اطلاعات لازم در مورد فرماندهى، وضعيت سپاه و عمليات را جمع‌آورى و آن را به اطلاع پيامبر (ص) مى‌رساند. در اين صورت مأموريت اطلاعاتى، فرد مورد وثوق و همراه لشكر، فراتر از مسائل نظامى بوده و او عهده‌دار مسئوليت ارسال تمامى اطلاعات مورد لزوم براى حكومت مدينه در مورد دشمنان است.

2. در عهدنامۀ مالك اشتر مى‌خوانيم:

«و ابعث العيون من اهل الصدق و الوفاء عليهم فان تعاهدك فى السر لأمورهم حدوة لهم على استعمال الامانة و الرفق بالرعيه». (2)

(زمامدار بايد افرادى درستكار و وفادار را كه چون چشم عمل مى‌كنند، براى بررسى به وضع و حال كارگزاران بفرستد. زيرا بازرسى و مراقبت دايم و محرمانۀ وى موجب صحّت عمل مسئولان و رفتار مناسب و مردمدارى آنان مى‌گردد).

اين گفتار گرچه در رابطه با مسائل داخلى و در مورد كارگزاران دولت اسلامى در راستاى اعمال حق نظارت و كنترل و هدايت نظام اسلامى بيان‌شده است. لكن دلايلى كه بر ضرورت كار جمع‌آورى و حفاظت اطلاعات ارائه‌شده، تعميم و توسعۀ آن را در تمامى مسائل حكومتى و از آن جمله مسائل جبهه و جهاد، طلب مى‌كند.

در اين بيان تاريخى علت اصلى ضرورت سازمان