يكديگر همكارى مى‌كنند. در سازمان رسمى، هدف، نوع وظايف، روابط، اختيارات و مسئوليت‌هاى هر شغل با صراحت تعريف و به صورت مدون، براى اجرا به كاركنان ابلاغ مى‌شود..

سازمان‌هاى رسمى با وجود برخوردارى از ويژگى‌هاى مشترك، داراى تفاوت‌هاى چشم‌گيرى هستند. از اينرو، در مطالعات سازمانى، به منظور همسنجى سازمان‌ها، آنها را طبقه‌بندى مى‌كنند. بر مبناى ويژگى‌هاى گوناگون سازمان‌ها، انواع طبقه‌بندى امكان‌پذير است: حسب اندازه (كوچك يا بزرگ)، نوع مالكيت (خصوصى يا دولتى)، ملاك عضويت (داوطلبانه، استخدامى، يا اجبارى) و اهداف و وظايف اجتماعى (آموزشى، دينى، سياسى يا اقتصادى). در قلمروى امور اقتصادى، سازمان‌ها اغلب به توليدى و خدماتى تقسيم مى‌شوند. در مقابل طبقه‌بندى هاى مذكور كه بر تفاوت‌هاى آشكار ميان سازمان‌ها تأكيد مى‌كنند، طبقه‌بندى هاى ديگرى وجود دارند كه با ملاك‌هاى ذهنى و تحليلى شكل گرفته‌اند. به عنوان نمونه، بلا و اسكات در تحليل سازمان‌هاى رسمى، با اين ملاك، چه كسى، در درجه اول، از وجود سازمان فايده و بهره مى‌برد، چهار نوع سازمان را تشخيص مى‌دهند:

الف) سازمان‌هاى مشترك المنافع كه در اصل به عموم اعضاى خود نفع مى‌رسانند براى مثال اتحاديه‌ها، باشگاه ها، احزاب سياسى، انجمن‌هاى حرفه‌اى، و تعاونى‌ها؛

ب) سازمان‌هاى تجارى كه در اصل به مالكان و مديران خود بهره مى‌رسانند، نظير كارخانه‌هاى صنعتى، فروشگاه‌ها، بانك‌ها و هتل‌ها؛

ج) سازمان‌هاى خدماتى كه در درجۀ نخست به مراجعان خود نفع مى‌رسانند مثل بيمارستان‌هاى خصوصى، مدارس خصوصى، و بنگاه‌هاى مددكارى اجتماعى؛

د) سازمان‌هاى رفاه عمومى كه عموم مردم را بهره‌مند مى‌كنند نظير و زارت دفاع، مدارس دولتى، سازمان پليس، سازمان آتش‌نشانى و سازمان‌هاى تحقيقاتى اين طبقه‌بندى هاى به منظور مطالعۀ مسائل و مشكلات ويژه انواع سازمان‌ها، تشخيص شيوه مديريت، نوع عملكردها و فعاليت‌هاى آنها سودمندند؛

2 - سازمان‌هاى غيررسمى: شبكه روابط شخصى و اجتماعى است كه برخلاف سازمان رسمى بنا بر نقشه معين با هدف قبلى به وجود نمى‌آيد، بلكه ضمن برقرارى روابط دوستانه افراد سازمان رسمى با يكديگر، خود به خود شكل مى‌گيرد. مانند روابط بين افراد يك اداره كه پس از پايان ساعت كار دور هم جمع شده و بدون در نظر گرفتن روابط رسمى (رييس و مرئوس بودن) به فعاليت‌هايى مانند، شطرنج يا فوتبال مى‌پردازند.

سازمان غيررسمى در نتيجۀ روابط اجتماعى بين افراد جامعه به وجود مى‌آيد.

بنابراين ساده‌ترين تعريف سازمان آن است كه سازمان عبارت از تشكيلاتى است كه در آن سلسله مراتبى وجود داشته و تشكيلات، نيز بر اساس روابط اجتماعى تنظيم يافته است، كه گروهى نگهدارى اين روابط را به منظور ايجاد سازمانى براى رسيدن به اهداف معينى بر عهده دارند، مجموعۀ انسانى به هم پيوسته كه در جهت اهداف خاص حركت مى‌كنند. اغلب اختلاف هدف‌ها، نوع تشكيلات و سازمان را مشخص مى‌كند (سياسى، حزبى، نظامى، ادارى، اقتصادى). قلمروى هدف‌ها به دايره تشكيلات و سازمان در جامعه اطلاق مى‌شود.

منابع

تحليل سيستمى در مديريت / 30؛ مديريت آموزشى /