مرتب، با يك موضوع دنبال و محوريت بحث‌ها را حفظ كرد.

در اين ميان كسانى نيز ديده مى‌شوند كه، صرفا به اين دليل شخصيت دولت را پذيرفته اند كه ضررى از آن متحمل نبوده، و مفسده‌اى برآن مترتب نيست، به نظر اينان، اين خود روش متداولى است كه معمولا در مسائل حقوقى به كار گرفته مى‌شود و يك سلسله عناوين، براى تنظيم قوانين و مقررات عمومى استفاده مى‌شوند.

منبع

درآمدى بر فقه سياسى / 214-210.

شرايط امامت

در حال غيبت امام معصوم (ع)، امامت به معناى عام برپا مى‌شود كه فقهاى شيعه شرايط آن را به اين ترتيب ذكر كرده‌اند:

1. ايمان. زيرا مفاد آيه «نفى سبيل» عدم حاكميت غير مؤمن در جامعۀ اسلامى است؛

2. مدير و مدبر بودن. (لا تصلح الامامه الا الرجل فيه ثلاث خصال.،.، حسن الولايه)؛ (1)

3. عدالت(وَ لا تَرْكَنُوا إِلَى اَلَّذِينَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّكُمُ اَلنّارُ))؛ (2)

4. مرد بودن (لا يفلح قوم ولتهم امراة)؛ (3)

5. علم اجتهادى نسبت به احكام اسلام (حكومت اسلام حكومت قانون است و بدون علم به قوانين اسلام حكومت اسلامى نخواهد بود. به علاوه رواياتى كه اختيارات جامعۀ مسلمانان و سررشته امور را به دست فقها مى‌سپارد)؛

6. شعور سياسى و آگاهى برزمان و شرايط حاضر زندگى (العالم بزمانه لا تهجم عليه اللوابس)؛ (4)

7. پاكى ولادت (لا خير فى ولدالزنا - و انه يحن الى الحرام والاستخفاف بالدين)؛ (5)

8. شجاعت (زيرا بدون آن صفات ديگر متحقق نخواهد شد). (6)

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

منابع

1 - اصول كافى 407/1؛ 2 - هود / 113؛ 3 - خلاف كتاب القضاء / 30؛ 4 - اصول كافى 27/1؛ 5 - سفينة البحار 56/1؛ 6. فقه سياسى 203/2.

شرايط امام واجب الاطاعة (از ديدگاه علامه حلى)

علامه حلى به شرايط امامت پرداخته مى‌گويد، در امام واجب الاطاعه، چند شرط معتبر است:

الف - بايد مكلف باشد، زيرا وى برديگران ولايت دارد. غير مكلف چگونه مى‌تواند امور ديگران و مسئوليت آنان را برعهده بگيرد؛

ب - بايد مسلمان باشد تا بتواند مصالح مسلمانان و اسلام را مراعات كند و به گفته‌اش بتوان اطمينان كرد و به او پشت‌گرمى داشت. بى شك غير مسلمان ظالم است و خدا گفته است كه(لا تَرْكَنُوا إِلَى اَلَّذِينَ ظَلَمُوا)(1) به آنها كه ظلم پيشه اند، پشت گرم نباشيد؛

ج - عدالت نيز بدان جهت شرط است كه فاسق ظالم است و ظالم غير قابل اعتماد و غير صالح براى امامت است قرآن به صراحت در مورد فاسق مى‌گويد(لا يَنالُ عَهْدِي اَلظّالِمِينَ‌)(2) ميثاق امامت به ظالمان نميرسد؛

د - بايد آزاده باشد، هرگاه برده مشغول به خدمت اربابش باشد، او نمى‌تواند به مصالح مسلمانان بينديشيد.

امامت رياست بر جامعه است، برده خود مرئوس و محكوم است؛

ه - امام بايد مرد باشد، تا هيبت لازم را براى ايفاى مسئوليت‌ها داشته باشد و بتواند بامردان همنشين و نزديك شود و توان فكر كردن داشته باشد؛

و - داشتن علم ازآن‌جهت شرط است كه توانايى