منابع

1 - جواهر الكلام 332/2؛ 2 و 3 - وسائل‌الشيعه، كتاب جهاد، ج 6، باب 54/24؛ 4 - مستدرك الوسائل، كتاب جهاد، باب 251/22؛ 5 - فقه سياسى 315/3.

شهادت

از مسائلى كه در رابطه با جهاد مطرح بوده موضوع شهادت است، اصولا در نظام ارزشى اسلام، شهادت خود معيارى است كه بيشتر ارزش‌ها و اعمال صالح با آن سنجيده شده و در طبقه‌بندى ارزش‌ها، جايگاه ارزشى خود را باز مى‌يابند.

مادرى كه پس از تحمل رنج فراوان اينك به موقع تولد فرزندش از دنيا مى‌رود، انسانى كه بى‌گناه، كاشانه‌اى بر سرش خراب مى‌شود و جان خويش را از دست مى‌دهد، دانش پژوهى كه در راه كسب دانش و فضيلت بدرود زندگى مى‌گويد و رنجبرى كه در راه تأمين معاش خود و همسر و فرزندان و ديگر اعضاى خانواده‌اش از اين جهان رخت برمى‌بندد، مقام و پاداشى چون شهيدان مى‌يابند و نيز آنانكه در آرزوى شهادتند و در بستر مى‌ميرند (1) و آنها كه با شناخت حق، خدا، پيامبر و امامان به حق مى‌ميرند، مرتبتى چون شهيدان دارند. (2)

شهادت براى انسان‌هاى پاك باخته‌اى كه عاشقان خدا جويند و خداگونه راه مى‌پويند راه ميان برى است كه بسيار زود آنها را به هدف مقدسشان مى‌رساند. تا آنجا كه براى انسان‌هاى آلوده نيز كه يكباره دگرگون مى‌شوند و به راه پيكار براى خدا مى‌افتند و با اخلاص و آگاهى راه شهادت و مرگ سرخ در راه خدا را در پيش مى‌گيرند، از جمله مطهراتى است كه معجزه‌آسا همۀ آلودگى‌هاى آنان را در يك لحظه در جويبارى از خون شست و شو مى‌دهد و آنها را باوجود گذشتۀ سياهشان به مقام پاكان و برگزيدگان خدا مى‌رساند كه رسول خدا (ص) فرمود:

«ما من قطرة احب الى الله من قطرة دم فى سبيل الله». (3)

«هيچ قطره‌اى نزد خدا محبوب‌تر از آن قطره خونى كه در راه خدا ريخته شود، نيست».

زيرا شهيد با نثار قطره‌هاى خون پاكش در پيكر جامعه، خون زنده و گرمى جارى مى‌كند، راه خدا را باز نموده، سدها و موانع تكامل بندگان خدا را از ميان برمى‌دارد، بندهاى اسارت را مى‌گسلد و مستضعفان را رهايى مى‌بخشد و راه را براى حكومت خدا و خدا گونه‌ها در زمين هموار مى‌كند.

شهادت بالاترين آزمايشى است كه با موفقيت در آن و نيل به شرف والاى شهادت، ديگر وارستگى شهيد و رستگاريش تضمين شده است و نيازى به آزمايش ديگر نيست و آنجا كه در گذرگاه آخرت (برزخ) همه و همه مورد سئوال قرار مى‌گيرند، شهيد از آن معاف مى‌شود.

آن‌چنانكه در گفتارى از پيامبر اسلام (ص) آمده است، آنگاه كه سئوال مى‌شود: «ما بال الشهيد لا يفتن فى قبره‌؟» مگر شهيد چه ويژگى دارد كه در قبر و گذرگاه آخرت مورد آزمايش و سئوال قرار نمى‌گيرد؟ رسول خدا پاسخ مى‌فرمايد: «كفى بالبارقة فوق راسه فتنة‌؟»، (4) «همان برق شمشير كه بالاى سر شهيد درخشيد، براى آزمايش او كافى است». شهيد با رودررويى با مرگ سرخ در صحنه جهاد پيشاپيش از همۀ آزمايش‌ها موفق بيرون آمده است. شهيد آن انسان والا و آگاهى است كه شناخت مكتبش او را به صحنه‌هاى پيكار بر عليه باطل و ستم و كفر كشانيده و با حضور آگاهانه، به استقبال حربه‌هاى مهلك دشمن شتافته و لقاء پروردگار را با جاودانه كردن مكتب بر سكوت ننگ‌آور در برابر دشمن ترجيح داده است و از اين رهگذر خود نيز به جاودانگى پيوسته است.