مفهوم آن دو خصوصيت ديگرى در معنى الف و تأليف مأخوذ مى‌باشد و به همين دليل در موارد استعمال واژه مزبور بايد معنى نظم و ترتيب و جوشش و ارتباط اجزاء منظور گردد.

اين مطلب را مى‌توان با مراجعه به گفتار ديگر كتب لغت نيز به دستاورد. در قاموس، ذيل تفسير مشتقات ماده مزبور چنين آمده است: تأليف فلانا يعنى با وى مدارا نمود و به او نزديك شد و با وى ارتباط پيدا كرد تا وى را به خود جلب نمايد. (5)

فريد وجدى، در دائرة المعارف الاسلاميه، كلمۀ الفت را به معنى انس و الف الشى را به معنى ارتباط دادن اجزا چيزى به يكديگر تفسير مى‌كند. (6)

اگر مفهوم الفت را در يك مقياس جهانى و به معنى سازش سياسى در روابط بين المللى مورد مطالعه قرار دهيم و آن را در رابطه با مسائل بين المللى تطبيق دهيم، خواه‌ناخواه با مفاهيمى چون همزيستى ملت‌ها، صلح و امنيت دسته جمعى، بشر دوستى و سازش سياسى دولت‌ها، ارتباط منظم پيدا خواهد كرد، كه خود بخشى از مهم‌ترين مسائل و مباحث حقوق بين‌الملل به شمار مى‌رود.

اسلام در روابط بين المللى، صلح را به عنوان اصل اولى و زير بناى زندگى جمعى در سطح جهانى پذيرفته و ملل جهان را به اصل همزيستى مسالمت‌آميز و صلح جهانى دعوت كرده است؛ آيات متعددى در قرآن دورنمايى از چگونگى اين همزيستى و انسان‌دوستى را براى ما ترسيم كرده است (7) و در اين رهگذر از وسايل معنوى و عوامل مادى در جهت تحكيم پيوندهاى انسانى سود برده است، تا آنجا كه از انگيزه‌هايى چون احسان و نيكى براى جلب عواطف دوستان بالقوه و دشمنان بالقوه استفاده كرده است و عنوان «مؤلفة قلوبهم» در قرآن حاكى از اين واقعيت است.

اصل تأليف القلوب در اسلام يك قاعده عمومى است و محل پرداخت هزينۀ ان اختصاص به زكات ندارد. جريان تقسيم غنايم جنگى غزوه حنين كه مورد اتفاق عموم فقها و مورخان شيعه و سنى است و روايات عامه و هم احاديث شيعه آن را تأييد مى‌كند.

بنابراين اگر مشاهده مى‌شود كه عنوان مؤلفة قلوبهم تنها در آيۀ زكات مورد اشاره قرار گرفته، نميتوان به استناد آن، اصل مزبور را تنها به مورد مصارف زكات اختصاص داد. زيرا غنايمى كه پيامبر اكرم (ص) براى تأليف قلوب افراد نامبرده مصرف كرد، از زكات نبود، بلكه از اموال خمس و مربوط به غنايم جنگ حنين بود و اين نكته به وضوح در نقل طبقات ابن سعد، به چشم مى‌خورد. بنابراين، پيشواى اسلام (امام المسلمين) مى‌تواند از ماليات‌هاى ديگرى كه از درآمدهاى مسلمانان گرفته مى‌شود و يا ساير اموال بيت‌المال و حقوق عمومى مسلمانان سهمى را براى تأليف و تحبيب قلوب افراد و يا گروه‌ها به منظور تقويت اسلام و بنيه دفاعى و امنيتى جامعه اسلامى اختصاص دهد. اصولا مؤلفة قلوبهم (8) گروهى هستند كه جلب تمايل و يا حمايت آنها به نحوى در جهت مصالح اسلام و امت و نظام اسلامى سودمند باشد و به همين دليل اختصاص به باب جهاد ندارد. (9)

بر اين اساس مى‌توان مؤلفة قلوبهم را به چند گروه تقسيم كرد:

گروه اول: قومى از بزرگان مسلمين هستند كه آنان دوستان، همدستان و يارانى از كفار دارند كه هرگاه به آنها سهمى از زكات داده شود، اميد مى‌رود كه دوستان كفار آنها هم به اسلام بگروند و از آن حمايت كنند، مانند: عدى بن حاتم و زبرقان بن بدر كه هر دو مسلمان بودند، ولى اين دو در ميان قبيله و خويشان خود كه هنوز به اسلام نگرويده بودند، داراى منزلت بودند. (10)