مى‌كنيد و به چه متاعى رغبت مى‌نمائيد؟» و نيز در برابر زن عربى كه از تقسيم مساوى غنائم و از اينكه وى با مرد عجمى يكسان بهره برده است، ابراز ناراحتى مى‌كرد، فرمود:

انى لا ارى فى هذا الفىء فضيلة لبنى اسماعيل على غيرهم (من در تقسيم اين غنائم هيچ‌گونه برترى از براى فرزندن اسماعيل (عرب) نسبت به ديگران نميبينم). و نيز در يكى از پيام‌هاى آن حضرت، چنين آمده است:

«ما همه سرباز يك وطن هستيم، و همگى از يك ناموس و دين دفاع مى‌كنيم و به سوى يك هدف پيش مى‌رويم، هيچ‌كس را بر ديگرى حق برترى و تفوق نيست. منصب فرماندهى و حكمرانى تا هر پايه كه پرافتخار باشد، محكوم قانون مساوات مى‌باشد. ما همه برادر و برابريم». (4)

منابع

1 - حجرات / 10؛ 2 - توبه / 11؛ 3 - اصول كافى 333/1، خصال / 150؛ 4 - فقه سياسى 194/3-192.

مجمع علمى فقه سياسى

تشكل علمى - فقهى كه از نيمۀ دوم سدۀ بيستم از طرف عده‌اى از علماى اهل تسنن مورد تأكيد قرار گرفته و دو هدف بسيار مهم را در پيش رو دارد:

نخست؛ تغذيۀ مراحل مختلف قانونگذارى در كشورهاى اسلامى و دوم ارتقا و توسعۀ فقه، به طورى كه بتوان به وسيلۀ آن به تمامى نيازهاى عصر جديد و زندگى نوين بشرى پاسخ صريح و متقن داد.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

منبع

فقه سياسى، 31/2.

محتواى قانون اساسى← قانون اساسى

محدوديت انسانى جهاد← جهاد

محدوديت تسليحاتى جهاد← جهاد

محدوديت زمانى جهاد← جهاد

محقق حلى (م 679)

شيخ جعفر بن شيخ حسن حلى معروف به محقق حلى در سال 602 هجرى در محلّه واقع در عراق به دنيا آمد. شرايع الاسلام كه از عالى‌ترين متن‌هاى فقهى است، المختصر النافع فى فقه الاماميه و آثار ديگر وى چون نگينى در ميان كتب اسلامى مى‌درخشند. محقق حلى، نخستين فقيه نامدار در آغاز دورۀ دوم فقه اجتهادى به شمار مى‌رود كه كتاب شرايع الاسلام وى، دو روش فقهى «النهايه» و «المبسوط» را جمع كرده و به شيوه كتاب‌هاى فقهى اهل سنت همۀ فروع فقهى را در خود جاى داده (1) و به عنوان بهترين كتاب متون فقهى شيعه، از نظر ترتيب و جامعيت شناخته‌شده است. (2)

حركت اجتهادى در فقه شيعه در زمان محقق حلى تا آنجا رسيد كه شهر «حله» جايگاه اين فقيه بزرگ از مراكز علمى مشهور در سرزمين‌هاى اسلامى به شمار آمد. وى را بايد نخستين فقيه شيعى دانست كه براى تفهيم نكات فقهى به شيوه اختصار از رموزى چون، اشبه، اظهر و اقوا؛ استفاده كرد و متون فقهى را با اشاراتى به مبانى غنى تر ساخت. (3)

محقق حلى از واژه سلطان عادل كه بازمانده از دوران قدماست، استفاده مى‌كند و آن را به معناى دولت امام معصوم (ع) به كار مى‌برد و در مواردى چون شرايط وجوب نماز جمعه و عيدين از آن ياد مى‌كند.

اما همان تعبير ابهام آميزى كه در برخى از عبارات قدما در مورد مفهوم «او من نصبه الامام (ع)» وجود