مصلحت آن را ايفا و استيفا كند.

با اين توصيف تفاوت اصولى آن با قدرت به مفهوم سياسى و بى‌چون و چراى ادارى و الزام به تعهدات يك‌جانبه در حقوق مالى به طور كامل روشن مى‌شود.

در هر حال ولايت مشتمل بر انواع كارويژه‌هايى است كه دولت از راه آنها بر سازمان‌هاى وابسته و نيز بر حقوق خصوصى افراد و مؤسسات عام‌المنفعه اى كه توسط بخش خصوصى در حوزه امور عمومى داير مى‌شود نظارت مى‌كند. اما بايد توجه داشت كه اين نوع ولايت دولت هرچند بر مبناى نظريه ولايت مطلقه فقيه شامل هر نوع اختيارات حكومتى است در نهايت امرى مطلق به معنى بيرون از مسئوليت، مصلحت و قرارداد

منابع

1 - كهف / 44؛ 2 - الغدير 11/1؛ 3 - شرح نهج‌البلاغه 7 / 38؛ 4 - فقه سياسى 151/2 و همان 94/7.

ولايت (در انديشه سياسى امام خمينى «ره»)

تفسير مفهوم ولايت در قرائتى كه امام (ره) از ولايت فقيه دارند، عنصر اصلى انديشه سياسى امام (ره) را تشكيل مى‌دهد. ولايت در اين انديشه به معناى اقتدار، سلطه، جباريت، حاكميت به مفهوم غربى و زمامدارى زورمدارانه نيست. ولايت در حقيقت رابطه صفات زمامدار و مردم را تبيين مى‌كند و مردم به دليل آنكه زمامدار عالم به احكام الهى و عادل در بلاغ و اجراى آن است، از وى تبعيت و اطاعت مى‌كنند و اجراى قانون اساسى نيز بر اساس مصلحتى است كه از طريق شورا و رعايت منافع عمومى اسلام و مسلمانان تحصيل مى‌شود.

در انديشه امام (ره) ولايت يك مسئوليت است نه امتياز كه براى كسى شأن و مقام برتر و غيرعادى به وجود آورد. (1 و 2)

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

منابع

1 - رساله حكومت اسلامى يا ولايت فقيه (امام خمينى «ره») / 47-40؛ 2 - فقه سياسى 335/10.

ولايت (و قلمرو آن)

اصولا قلمروى ولايت، محدود به امور عمومى و مواردى است كه مصلحت عمومى دخالت دولت در آن را ايجاب كند. واضح است كه بسيارى از آزادى‌ها و حدود حقوق خصوصى فاقد اين دو شرط اساسى هستند و با اين فرض سلب آزادى‌ها و بستن محدوده حقوق خصوصى براى رسيدن به جامعه ولايى منطبق با احكام اوليه اسلام، احكام ثانويه و احكام حكومتى و يا هيچ مجوز ديگرى از جمله روش‌هاى عقلائى و دموكراتيك آن نيست؛ به ويژه اگر ايجاد جامعه ولايى مستلزم اعمال خشونت و حالت‌هايى شود كه مصاديق اكراه محسوب مى‌شوند.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

منبع

فقه سياسى 362/10.

ولايت (و مراتب آن)

ولايت به معناى استيلا و اعمال سلطه و تصرف در شئون زندگى ديگران، به نحوى كه لزوم اطاعت ديگران را به دنبال داشته باشد، و تا آنجا كه مربوط به قانون و قانونگذارى است، داراى مراتب متعدد است:

الف - مرتبه كامل آن‌كه در مورد خداوند خالق و حكيم صادق است؛

ب - مرتبه ولايت پيامبران (ع) و پيامبر اسلام (ص) وائمه معصومين (ع)؛

ج - ولايت فقيه عادل در زمان غيبت؛

د - ولايت اشخاصى چون يدر وجدى پدرى و وصى و قيم؛