«هند» و ديگر شهرها و كشورهايى را كه به آنجا نرفته‌اى درك مى‌كنى، در صورتى كه آنها را با اين چشمان ظاهرى نديده و درك نكرده‌اى و خداوند را انديشه‌ها و دلها نمى‌توانند درك كنند؛ چگونه اين چشمها او را درك خواهد كرد؟!

پرسيدم: آيا شايسته است كه درباره خداوند گفته شود كه او «شى‌ء» است.

امام (ع) فرمود: آرى اگر خدا را به صفات مخلوق وصف نكنى كه به ابطال بيانجامدو به چيزى در دنيا تشبيه نكنى؛ آنگاه مى‌توانى كه بگويى خداوند «شى‌ء» يعنى چيزى است. (1)

«ابوهاشم» مى‌گويد: خدمت امام جواد (ع) بودم مردى از آن حضرت پرسيد: مرا از پروردگار بزرگ و مقدس آگاه كن، آيا در كتابش- قرآن كريم- براى او نامها و صفتهايى هست و آيا آنها همانند يكديگر و عين همند.

امام (ع) فروعى براى سؤال او تصوير كرد و به تفصيل پاسخ داد و فرمود: اسماء و صفات خدا عين ذات او است. جدا شدن و نزديك گشتن شايسته وجود او نيست او يكتا و يگانه است. خداوند اسماء و صفات را وسيله‌اى ميان خود و آفريدگانش قرار داد كه بدان وسيله او را عبادت كنند و با او راز و نياز نمايند.

از اين رو وقتى مى‌گويى «انَّ اللَّهَ قَديرٌ» خداوند توانا است. خبر مى‌دهى كه او از هيچ چيز عاجز و ناتوان نيست. همچنين هنگامى كه مى‌گويى «عالِمٌ» خدا دانا است، نادانى را از او نفى مى‌كنى و جهل را به ديگران نسبت مى‌دهى.

آن مرد گفت: چگونه پروردگارمان را شنوا مى‌ناميم؟

امام (ع) فرمود: زيرا بر او پوشيده نيست آنچه كه به وسيله گوشها درك مى‌شود. و او را با گوش سر توصيف نكرده‌ايم و همينطو او را «بصير» بينا مى‌ناميم، براى آن كه پنهان نيست براى او آنچه كه به وسيله چشمها درك مى‌شود حتى به اندازه يك چشم بر هم زدن؛ ولى او را به چشم معمولى وصف نكرده‌ايم. همچنين خدا را «لطيف» ناميديم براى آن كه به هر چيز كوچك و ريز آگاهى كامل دارد.

و نيز وقتى خدا را «قوى» مى‌ناميم، منظور نه آن قوتى است كه از خلق براى گرفتن‌