استانبول هم چنان بزرگ ترین و مهم ترین شهر ترکیه به شمار می آید.

بیسان: شهری از شهرهای غور که در طرف غرب آبگیر اردن و جنوب غربی طبریه قرار دارد. دشتی که این شهر در آن قرار دارد نیز به همین نام شناخته می شود.

بیشه (پیزا = Bish): شهر و استانی در ایتالیا و کنار دریای تیرانی قرار دارد. این شهر به خاطر داشتن برج کج خود (پیزا) شهرت دارد.

بیضاء: شهری است در ایران و در غرب اصطخر و شمال شیراز. مفسر قرآن، قاضی ناصر الدین ابن علی بیضاوی، ابو أزهر عبدالواحد بن محمد بن محمد بن حیان و قاضی و محدث ابو حسن محمد بیضاوی و بسیاری از دانشمندان دیگر، به این شهر منسوبند. در مغرب نیز شهری به نام دارالبیضاء وجود دارد و در مصر، شام، جزیرة العرب و سرزمین خزر نیز شهرهایی به همین نام خوانده می شوند.

بیکند: از شهرهای ماوراءالنهر که در نزدیکی بخارا و در جنوب غربی آن قرار دارد.

بیهق: ناحیه ای از توابع نیشابور، در غرب منطقه خراسان است. بسیاری از دانشمندان، از این ناحیه (بیهق) برخاسته اند; امام ابوبکر احمد بن حسین بیهقی از اهالی خسروجرد یکی از شهرهای وابسته به بیهق و ابراهیم بن محمد بیهقی مؤلف کتاب محاسن و مساوئ از جمله این دانشمندان اند.

بغراس: منزلی مهم و معتبر در میانه راه اسکندریه به انطاکیه که در سمت جنوبی گذرگاه بیلان قرار دارد. این موقعیت مشرف بر خروجیِ این گذرگاه است و سابقاً از پایگاه هایی به شمار می آمد که از راه های منتهی به مناطق مرزی حفاظت می کرد.

بیلان: سرزمینی است که در کوه های امانوس یا ماضاغ در شمال سوریه قرار دارد. که به عنوان گذرگاهی کوه های امانوس را می شکافد. امانوس جزو منطقه جنگی شام و معروف به عواصم بود که برای رویارویی با رومیان ساخته شده بود. در وجه نام گذاری آن آمده است که چون مسلمة بن عبدالملک برای جنگ با رومیان از گذرگاه بیلان می گذشت، یکی از زنان همراه وی در پرتگاهی سقوط کرد و به همین جهت این گذرگاه را عقبة النساء نام نهادند.

پ

پالرمو (Palerme): مرکز جزیره سیسیل و از بزرگ ترین شهرهای آن است. این شهر در ساحل شمال غربی جزیره قرار دارد.

پرتغال (Portugal): کشوری جمهوری که در غرب شبه جزیره ایبریا و در سواحل اقیانوس قرار دارد. در دوره حاکمیت مسلمانان جزیی از اندلس بوده; لذا اعراب آن را منطقه الغرب (ناحیه غرب) می خوانند.

پرسپولیس: ر. ک: اصطخر.

پنجاب: معنی آن، سرزمین رودهای پنج گانه است که مرکب از دو واژه پنج و آب است. پنجاب از ایالات شمال شبه جزیره هند است. این منطقه در تاریخ خود شاهد حملات ایرانیان، یونانیان، مسلمانان و مغول بوده است. ایالت پنجاب به دو بخش تقسیم شده است:

پنجاب شرقی که وابسته به هند و مرکز آن، سملا است، پنجاب غربی که وابسته به پاکستان و مرکز آن لاهور است. اکثریت ساکنان پنجاب مسلمانند.

پواتیه (Poitier): شهری است واقع در جنوب غربی پاریس که جنگ بزرگ و مشهوری در آن رخ داد. در این رویارویی که در سال 114 ق 732 م روی داد شارل مارتل توانست پیش روی اعراب را متوقف کند.

پونت (Alponte): شهری از نواحی والنسیا که در فاصله صد کیلومتری آن قرار دارد. برخی از منسوبین به این شهر عبارتند از ابوعبدالله محمد پنتی شاعر و ادیب و فهریون نوادگان یوسف فهری که در زمان ورود عبدالرحمان داخل در سال 138 ق به اندلس، حاکم اندلس بود و ابوعبدالله محمد بن عبدالله فهری که حاکم پونت، محل زندگی پدرانش بود و ابومحمد بن حزم کتاب خود را برای ابوعبدالله محمد بن عبدالله فهری نوشت. او در این کتاب به ستایش ابوعبدالله و پدران او و نیز برتری اهل اندلس پرداخته است.

ت

تاجه (تاگو = Tago): ر. ک: نهر تاجه.

تارانت (Tarente): شهری در جنوب ایتالیا و در کنار خلیجی به همین نام که دارای تاریخ کهن است. این شهر از بندرگاه های تجاری مهم در قرون وسطی به شمار می آمد و مدت زمانی در دوره اغلبی ها، تحت سلطه حکومت اسلامی درآمد.

تافیللالت (تافیللت): منطقه ای در صحرای مغرب، در جنوب کوه های اطلس علیا که چند واحه در گوشه و کنار این منطقه وجود دارد. منسوبین به این منطقه را فیلالی می خوانند.

تاکرنا (Tacorona): منطقه ای کوهستانی در جنوب اندلس که امروزه به نام فیلالی (Sierra De Ronda) مشهور است.

تاهرت: شهری از شهرهای مغرب میانه که نزدیک تلمسان قرار دارد. این شهر پایتخت بنی رستم از خوارج اباضی بوده است.

تاورمینا (Taormina): لنگرگاهی است که در کنار ساحل شرقی شمال جزیره سیسیل قرار دارد. از این مکان در منابع عربی بانام طبرمین یاد می شود.

تبریز: شهری است در فلات آذربایجان و در شمال غربی ایران که