بارو و حصار دارد. این شهر را به جهت زیباییش الحیرة البیضاء می خواندند. دو کاخ مشهور خورنق و سدیر در این شهر را پادشاهان لخمی برپا داشتند

حیفا: شهری در فلسطین و کنار خلیج عکّا که در دامنه کوه کرمل، در کنار ساحل امتداد دارد.

خ

خابور: ر.ک: نهر خابور.

خازر: ر.ک: نهر خازر.

خانفو: نام عربی است که در قرن های سوم و چهارم هجری بر کانتون شهر بندری چین، اطلاق شد. این شهر که به زبان چینی کوانگ چو خوانده می شود، در دهانه رود سیکاینگ قرار دارد. این بندر مرکز تجارت دریایی بود که چین را به آسیای غربی پیوند می داد.

خانقین: شهری است درکوه های شرقی عراق در راه همدان به بغداد قرار دارد. در این شهر منابع نفتی بزرگی وجود دارد.

ختّل: منطقه ای در ماوراءالنهر و جنوب شرقی منطقه سغد است. این بخش، کوهستانی بوده و در زاویه تقاطع دورود وخشاب و رود جیحون قرار دارد. رود وخشاب از بزرگ ترین منابع آبی رود جیحون است.

خُجند: از شهرهای منطقه فرغانه در ماوراء النهر است که در کناره چپ رود سیحون قرار گرفته است.

خراسان: واژه ای فارسی که به معنای سرزمین آفتاب تابان است. این منطقه شمال شرقیِ ایران را در بر گرفته و در قدیم از یک سو به طرف گرگان و طبرستان و از سوی دیگر به ماوراء النهر امتداد داشته است. از نظر تقسیمات سیاسی سرزمین ماوراء النهر و سیستان (افغانستان فعلی) از خراسان تبعیت می کردند. در روزگار حکومت اعراب این منطقه به چهار بخش تقسیم می شد که هر بخشی به یک شهر بزرگ که در ازمنه گوناگون گاهی منفرد و گاهی مجتمعاً پایتخت این سرزمین بودند، نسبت داده می شد. این شهرهای بزرگ عبارت بودند از: نیشابور، مرو، هرات، بلخ.

در دوره حکومت طاهریان، مرکز حکومتی توسط آنان به بخش غربی خراسان منتقل شده ونیشابور را به عنوان پایتخت برگزیدند. منطقه ای که امروزه به نام خراسان شناخته می شود، کمتر از نیمی از منطقه خراسان سابق را در بر می گیرد; ولی بخش اعظم آن اینک به افغانستان وابسته است و بر سرزمین هایی اطلاق می شود که در شرق امتداد یافته و ابتدای آن از سرخس در شمال است و به سوی جنوب ادامه یافته و از نیمه راه مشهد به هرات می گذرد. اما منطقه ای که از مرو تا جیحون گسترده است، امروزه جزیی از کشور روسیه است.

خرشنه: شهری است در روم که در مقابل دژهای شام و نزدیک ملاطیه واقع شده است. این شهر روزگار درازی در دست عرب ها باقی ماند. در همین شهر بود که ابوفراس حمدانی به اسارت درآمده و بعد از آن به قسطنطنیه منتقل شد.

خرمشهر: نام جدید شهر محمره است که امروز از شهرهای استان خوزستان محسوب می شود. این شهر، کنار مصب رود کارون به اروند رود واقع شده است.

خضراء: ر.ک: جزیره خضراء.

خلاط: شهری که سابقاً پایتخت ارمنستان بوده و کنار دریاچه وان قرار دارد.

خم: برکه ای است میان راه مکه و جحفه. برخی می گویند که صحرایی است بین مکه و مدینه که در نزدیکی جحفه است.

خنافس: زمین هایی است از اعراب که در عراق میانه و نزدیک انبار قرار داشت. پیش از اسلام در آن جا بازاری برای داد و ستد اعراب وجود داشته است. هم چنین در این مکان در روزگار عمر بن خطاب و ایام امارت مثنّی بن حارثه در سال 12 هجری جنگی با ایرانیان روی داد که در آن مسلمانان به فرماندهی قعقاع بن عمرو به پیروزی رسیدند.

خوارزم: منطقه ای مسلمان نشین در جنوب دریای آرال(دریای خوارزم) رود جیحون به این منطقه منتهی می شود. پایتخت آن، شهر جرجانیه بود. خوارزم در تاریخ اسلام نقشی بس خطیر و مهم ایفا کرد. دانشمندانی برجسته و توانا مانند: قاسم بن حسین خوارزمی، سراج الدین ابوبکر سکاکی و ابوبکر محمد بن موسی خوارزمی از این سرزمین برخاستند.

خوزستان: ر.ک: اهواز.

خیبر: ناحیه ای در حجاز و در شمال مدینه منوره که دژها و نخلستان های بزرگی داشت. که در سال هفتم هجری پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم)آن را فتح کرد. واژه خیبر به معنای آمرزش است. اصل این کلمه به زبان عبری کیبور بوده است.

د

دابق: ر.ک: مرح دابق.

داثن: محلی است نزدیک غزّه که در جنوب فلسطین و نزدیک عسقلان قرار دارد. در این محل به سال سیزده قمری، اولین جنگ میان مسلمانان و رومیان روی داد که در آن پیروزی از آن مسلمانان بود.

دارابگرد: بخشی از استان فارس که در شرق این استان قرار دارد. مرکز این منطقه به نام داراب (دارأبجر) از جمله شهرهای این منطقه، شهر فسا یا نسا است که دومین شهر این منطقه محسوب می شود.