دامغان: در قدیم مرکز سرزمین قومس بود. اعراب از دامغان به نام قومس یاد کرده اند (ر.ک : قومس) و بدین طریق، مرکز نام اقلیم را اقتباس کرد. پاره ای از علما به این شهر منسوبند که از جمله آنها ابوعبدالله بن علی دامغانی از پیشوایان حنفی می باشد.

دانیة (Denia): شهری در اندلس و از نواحی والنسیا است که در کناره شرقی دریای مدیترانه واقع است. بزرگان و دانشمندان و قاریان زیادی به این شهر منسوبند; از جمله بزرگ قاریان ابوعمر عثمان بن سعید دانی معروف به ابن الصیرفی متوفی در سال 44 ق و ابوعبدالله محمد بن خلصه نحوی، لغوی و شاعر متوفای سال 438 ق و ابوبکر محمد بن عیسی بن محمد لخمی معروف به ابن اللبانه ادیب و شاعر و مؤلف کتاب نظم السلوک فی وعظ الملوک متوفای سال 507 ق را باید نام برد.

دبیل: که دوین و توین نیز خوانده می شود، از شهرهای ارمنستان و مجاور شهر ارّان در اطراف دریاچه کوکجه است. در روزگار گذشته پایتخت ارمنستان بوده ولی امروزه روستایی کوچک است که در جنوب شهر اریفان قرار دارد.

دجیل: ر.ک: نهر دجیل.

درب: گذرگاه تنگ کوهستانی را گویند اما این کلمه بر مدخل های ورودی روم اطلاق می شد. کوه های طرروس را تنگه های زیادی از هم جدا می کند. مسلمانان در جنگ های سالانه ای که با رومیان داشتند، با شیوه خاصی از دو گذرگاه آن گذشتند. یکی از این دو گذرگاه تنگه حدث است که در شمال شرقی شهر مرعش و در شمال رود جیحان قرار دارد و تا شهر بستان امتداد داشته است. این گذرگاه را قلعه حدث حمایت و نگهبانی می کرد. دومین گذرگاه تنگه کلیکیا در شمال شهر طرسوس بود که راه عمومی به سوی قسطنطنیه از آن جا شروع می شد. پیک ها و هیئت های اعزامی پادشاه روم و خلیفه و هم چنین لشکریان مسلمانان و مسیحیان درآن راه تردد می کردند.

درب بغراس: بغراس نام روستایی است که به فاصله شش فرسخی انطاکیه و در ابتدای گذرگاه کوه های بلندی که حد فاصل بین جلگه و ساحل دریای مدیترانه اند، قرار دارد. این درب به نام روستای بغراس نامیده شده است و امروزه گذرگاه بیلان نامیده می شود. روستایی که در میانه گذرگاه و محل آغاز سراشیبی که تا ساحل بندر اسکندرونه ادامه می یابد، قرار دارد. (اسکندرونه در ساحل خلیجی به همین نام واقع شده است).

دربند: که اعراب آن را باب الابواب (دروازه دروازه ها) می خواندند، شهری بود در میانه ساحل غربی دریای خزر. (ر.ک: باب الابواب).

درنه: محلی در ساحل لیبی و غرب طُبْرُقْ که زهیر البلوی حاکم آفریقا طی جنگی که میان او و رومیان در سال 69 هجری درگرفت، در آن جا به قتل رسید.

دمشق: شهری است باستانی، با شکوهی کهن و تاریخی غنی، که مسلمانان آن را در سال چهاردهم هجری فتح کردند. این شهر از شهرهای شام بود که معاویه آن را پایتخت حکومت خود قرار داد. دمشق در زیبایی و کمال عروس شهرها و سرآمد پایتخت ها به شمار می رفت. دانشمندان و ادیبان و شعرای بی شماری از این شهر برخاسته اند. دمشق به خاطرِ وجود مسجد جامع بزرگی که به وسیله ولید بن عبدالملک خلیفه اموی ساخته شد و دیگر آثار موجود از قبیل مساجد، مدارس و بیمارستان ها شهرت فراوانی یافته است.

صنعت بافندگی حریر گلدوزی شده (بروکار) بر شهرت این شهر آنچنان افزود که گونه ای از این نوع پارچه را در سایر نقاط جهان دمشقی می نامند. این شهر امروزه پایتخت جمهوری سوریه است.

دمیاط: از مهم ترین شهرهای ساحلی مصر قدیم و امروز است که در مصب شاخه شرقی رود نیل به دریا قرار دارد. این شهر در عصر جنگ های صلیبی موقعیت مهمی در جنگ و اقتصاد داشت. در همین شهر دو حمله پنجم و هفتم صلیبی ها به پایان رسید.

دهلک: شهر و جزیره ای است در جنوب دریای سرخ و در سواحل افریقایی این دریا به سمت یمن. هرگاه کسی از سوی امویان مورد خشم قرار می گرفت، به این شهر و جزیره تبعید می شد.

دهناء: سرزمین بنی تمیم در سمت شرق و شمال نجد.

دومة الجندل: نام دژ و روستاهایی در بیابانِ میان نجد و شام که نزدیک کوه طی قرار داشت و محل سکونت بنی کنانة بود. دژی که در این منطقه قرار دارد همان دژ اکیدر بن عبدالملک بن حارث کندی است.

دویرة (Duero): یکی از رودخانه های اسپانیای بزرگ است که در بندر پورتو (Porto) به دریای آتلانتیک می ریزد.

دیار بکر: یکی از مناطق تشکیل دهنده ناحیه جزیره است و به بکر بن وائل منسوب است. مرکز این منطقه شهر آمِد است. بعدها این شهر به دیار بکر خوانده شد. دیار بکر در غرب رود دجله واقع شده و از شهرهای آن میّافارقین است.

دبیل: شهری است در جنوب دریای عرب و گویند در سرزمین سند قرار دارد که دبیلان خوانده می شود و کشتی های اهل عمان و چین و هند به آن جا رفت و آمد می کردند و در کنار یکی از شاخه های رود سند قرار گرفته بود.

دیر جاثلیق: دیری قدیمی با فضایی وسیع نزدیک بغداد و در ناحیه شمال و در غرب دجله واقع است. در این محل مصعب بن زبیر، در جنگی که با عبدالملک بن مروان در سال 71 ق داشت، به قتل رسید.