مریسیع: نامی است برای چاه های آبِ بنی مصطلق، که از ناحیه قدید تا ساحل دریای سرخ امتداد دارد و در شرق شهر ینبع واقع است.

آلمریا (Almeria): از شهرهای با اهمیت جنوب اندلس است که در ساحل دریای مدیترانه و مدخل جبل الطارق قرار دارد. آلمریا با توجه به عمارت ها ولنگرگاه ها و حصارهایش، دروازه شرق به شمار می رفت. بسیاری از دانشمندان بزرگ و سرشناس اسلامی، از این شهر برخاسته اند.

مسقط: پایتخت سلطان نشین عمان است که بر ساحل خلیج عمان قرار دارد. این شهر قدیمی دارای تاریخ تجاری ـ سیاسیِ کهنی است. کشتی های دولت اسلامی از این مکان به هندوچین رهسپار می شدند.

مسکن: نام محلی است کنار رودخانه دجیل و نزدیک دیرجاثلیق. در این محل و در سال 72 ق میان عبدالملک بن مروان و مصعب بن زبیر، جنگی روی داد که به قتل مصعب و ابراهیم بن اشتر انجامید. آرام گاه مصعب در این محل قرار دارد. از جمله حوادثی که در مسکن روی داد، ملاقات امام حسن بن علی(علیه السلام) و معاویة بن ابی سفیان بود که به صلح میان آن دو انجامیده و به موجب آن امام حسن بن علی(علیه السلام) از خلافت کناره گرفته و معاویه بر مسند خلافت نشست.

مسیله: از شهرهای زاب، در مغرب دور است. این شهر را ابوالقاسم بن اسماعیل بن عبیدالله شیعی، در سال 310 ق بنا کرد.

مسین (Messina): شهری است در دورترین نقطه شمال شرقی جزیره سیسیل. تنگه دریایی که حد فاصل میان این جزیره و ایتالیا است، به همین نام خوانده می شود. این تنگه هم چنین دریای مدیترانه غربی و شرقی را از یک دیگر جدا می سازد.

المصارة: ر.ک: الامیده.

مصیصه (Mopsuestia): شهری بر کناره نهر جیحان و از شهرهای مرزی مشهور شام که به طرسوس نزدیک است. در قدیم، مردمان پارسایی در آن جا به مرزبانی مشغول بودند. دانشمندانی چند، به این شهر منسوبند که ابوالفتح نصرالدین محمد بن عبدالقوی مصیصیِ محدث از جمله آنان است.

معان: شهری است درجنوب اردن و در مسیر حجاز. خطوط راه آهنی که دمشق را به مدینه منوره وصل می کرد به همین محل ختم می شود.

معرّة النعمان: نام شهری در کنار جاده، بین حماة و حلب، که به نعمان بن بشیر انصاری منسوب است. ابوالعلای معری در این شهر بزرگ شده و همان جا به خاک سپرده شد. از جمله دانشمندان و شاعران برخاسته از این شهر، زین الدین عمر معروف به ابن الوردی شاعر می باشد.

مغرب نزدیک، دور و میانه: ر.ک: به افریقا.

مفازة الکبری ]صحرای بزرگ (دشت کویر و کویر لوت)[ : بخشی از فلات ایران است که از جنوب کوه های البرز تا کوه های مکران امتداد یافته و سرزمینی خشک و بی حاصل را تشکیل می دهد، طول آن حدود هشتصد مایل و عرض آن در مناطق مختلف کم و زیاد می شود. اعراب این بیابان را مفازه خونده اند. در حال حاضر بخش جنوبی آن را کویر لوت و بخش شمال غربی آن را کویر نمک می خوانند.

مقنا: نام روستایی است که در جنوب شهر ایله و ساحل خلیج عقبه قرار دارد.

مکران: نام منطقه ای است شامل شهرها و روستاهای بسیار.

این استان را کرمان از غرب و افغانستان از شمال و هند از شرق و دریا از سمت جنوب دربرگرفته اند و امروزه بلوچستان نام دارد.

المکلاّ: از شهرهای استان حضر موت است که در جنوب جزیرة العرب وساحل دریای عرب قرار گرفته است.

مکناسة: نام شهری معروف از شهرهای مغرب دور است که نزدیک شهر فاس قرار دارد. این شهر از دو شهر تشکیل شده بود و به نام مکناسة الزیتون شناخته می شد.

مکة: بلد الحرام است که ام القری و بکّه نیز خوانده می شود. در این شهر رسول الله(صلی الله علیه وآله وسلم) زاده شد و به رسالت مبعوث گردید. قرآن نیز در همین شهر فرو فرستاده شد تا راهنمای جهانیان باشد. پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم)از این مکان مقدس به مدینه هجرت نمود و پس از هشت سال که از هجرتش گذشته بود، فاتحانه بدان جا بازگشت.(1)

مولتان: از شهرهای حوزه رود سند شمالی و نزدیک شهر لاهور است. و یکی از مراکز اسلامی در آن سرزمین به شمار می رفت. امروزه شهر مولتان، در شمال پاکستان قرار دارد.

ملطیة: نام شهری در قسمت بالای رود فرات است که درگذشته از مرزهای نظامی شام به شمار می رفت. این شهر در شمال سمیساط قرار دارد. نیروهای جنگ تابستانی از این شهر به سوی جبهه جنگ با رومیان روانه می شدند. این شهر توسط رومیان ویران شد، ولی هارون الرشید آن را بازسازی کرد. در حال حاضر این شهر جزیی از کشور ترکیه است.

ملقة (مالاگا = Malaga): ملقه (مالقه) شهری است در دورترین نقطه جنوب شرقی اسپانیا (اندلس) که کنار ساحل دریای مدیترانه قرار دارد. از جمله دانشمندانی که از این شهر برخاسته اند، می توان از ضیاء الدین عبدالله بن احمد مالقی، مشهور به ابن بیطار، نام برد. وی پزشک بود و کتاب الادویه المفردة از اوست.

ملیلة (Mellila): شهری است در شرق شهر طنجه و تطوان که در سال 169 ق ادریس بن عبدالله بن الحسن طالبی، پس از جریان فخّ متواری و وارد این شهر شد.

1 آن حضرت پس از فتح مکه و ساماندهی آن مجدداً به مدینه برگشت و تا آخر عمر خویش در آنجا زیست. م .