نمي‌تواند چنين اهليتي را از خود سلب نمايد، اهليت تمتّع ملاک شخصيت حقوقي مي‌باشد. اين مرحله، از زمان تولّد طفل (بلکه از دوران جنيني) شروع و در تمام عمر ادامه دارد و با فوت او خاتمه پيدا مي‌کند.

بنابراين شخصيت حقوقي لازمه‌ي وجود حيات انساني است، بدين جهت تمام افراد حتّي کودکان و مجانين، آن را دارا مي‌باشند.

در ماده «956» قانون مدني آمده است: «اهليت براي دارا بودن حقوق، با زنده متولد شدن انسان شروع و با مرگ او تمام مي‌شود. »

مرحله دوّم: مرحله‌ي اجراي حق و استيفاي آنست که به آن «اهليت استيفا» گفته مي‌شود. اين چنين نيست که هر کسي که داراي حق تمتّع است، داراي حق استيفا نيز باشد و بتواند حق خود را اعمال و اجراء نمايد، زيرا اجراي حق و استيفاي آن مستقيماً و بلاواسطه منوط به استعداد طبيعي، جسمي و روحي است.

در اين مرحله براي اين‌که شخص بتواند حقوق خود را استيفا نمايد شرايطي لازم است و اين شرايط براي اين است که شخص بتواند حق را در راستاي منافع خويش به‌کار گيرد، يعني به‌قوّه درک و تميز دست يافته باشد و براي اين امر بايد عاقل، بالغ و رشيد باشد.[1] بنابراين کودک(صغير) شرايط استيفاي حق خود را ندارد و وليّ او حقوق وي را استيفا مي‌نمايد.

5. اقسام حق

حق به اعتبار متعلّق خود داراي اقسامي متفاوت است، مانند حق الله و حق مردم. مهم‌ترين تقسيم بندي حق مردم، تقسيم آن به حقوق مالي و غير مالي است.

حق غير مالي: امتيازي که هدف از آن رفع نيازمندي‌هاي عاطفي و اخلاقي انسان است. موضوع اين حق روابط غير مالي اشخاص است و ارزش داد و ستد ندارد و به طور مستقيم قابل ارزيابي مالي نيست. مانند حق زوجيت، حق ولايت، حق حضانت و حق تعليم و تربيت. حقوق کودک که در اين کتاب از آن‌ها بحث مي‌شود اغلب از اين قسم مي‌باشد.

[1] . سيد حسن امامي، حقوق مدني 4: 151ـ153، مجيد وزيري، حقوق متقابل کودک و ولي در اسلام: 14 ـ 15.